بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر و ادکلن در شهر تهران )منطقه 1 تا 5 شهرداری(

Transcript

1 فصلنامه پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری Journal of Research in Management and Accounting شماره هفتم پاییز 5931 صص Vol 3. No , p ISSN:( ) شماره شاپا) ( بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر و ادکلن در شهر تهران )منطقه 1 تا 5 شهرداری( دکتر وحید رضا میرابی)دانشیار گروه مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی دانشگاه آزاد اسالمی واحد تهران مرکزی. ایران( مصطفی ابراهیمی)دانشجوی دکتری مدیریت بازرگانی گرایش بازاریابی دانشگاه چکیده آزاد اسالمی واحد بین الملل قشم( امروزه با رشد اقتصادی بازارها و رقابت نفسگیر بین محصوالت آرایشی و بهداشتی تنها راه ماندگاری جذب و نگه داری مشتری از طرق مختلف است. بسته بندی مناسب انگیزه الزم برای تولید را به تولید کنندگان داده و تاحدودی آنان را در مقابل رقباحفظ و در نهایت تنوع و حق انتخاب بیشتری را برای مشتری فراهم می نماید. از اینرو نوع بسته بندی این محصوالت بسیار در میزان فروش و بازاریابی موثر است. در این تحقیق برآینم تا با استفاده از مدل ریزان و همکاران) 4102 ( به بررسی تاثیر عوامل مهم در نوع بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی)عطر و ادکلن( بر رفتار خرید مصرف کنندگان در شهر تهران)منطقه 0 تا 5 شهرداری( بپردازیم. با انتخاب 565 نمونه و توزیع پرسشنامه و انجام تحلیل آماری به این نتیجه رسیدیم که از میان عوامل موثر ابتدا رنگ بسته بندی سپس جنس بسته بندی طرح و در آخر میزان نوآوری بسته بندی در رفتارخرید مصرف کنندگان محصوالت عطر و ادکلن موثر است. واژههای کلیدی: بسته بندی محصول رفتار مصرف کننده لوازم آرایشی بهداشتی

2 / 832 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 مقدمه از آنجائیکه بسته بندی از ابزارهای مهم در بعد ملی و بین المللی است لذا نقش کلیدی خود را در افزایش کاهش موجودی انباربه حداکثر رساندن سود بنگاههای تولیدی نشان داده است. بنگاههای اقتصادی برای تقویت قدرت رقابت خود در بازارهای داخلی و خارجی سالهاست که به موضوع بسته بندی توجه دارند و از طراحی گرافیک رنگها و به کاربردن بسته بندی مناسب برای افزایش سهم بازار خود در مقایسه با رقبا بهره می گیرند. بازارهای مربوط به لوازم آرایشی و مراقبت های شخصی بهتر از همیشه با شرایط سخت اقتصادی مواجه شده است. بسته بندی برگ برنده نهایی در بازار فروش بوده و برای بهنگام نگه داشتن بسته بندی می بایست تغییراتی جزئی اما دائمی در آن ایجاد نمود. بر طبق گزارشات اخیر visiongain این بازارهای جهانی در سال 4104 به ارزش ترکیبی 26 میلیارد دالر)حدود 51 میلیارد یورو( رسیده اند) 5 (. امروزه مصرف کنندگان توقع زیادی از محصوالت آرایشی دارند. به طور ایده آل یک بسته باید به سادگی قابل استفاده باشد در ویترین مغازه برجسته باشد حس با کیفیت بودن را القاء کند و دوستدار محیط زیست باشد. مصرف کنندگان بسته ای را دوست دارندکه خاص باشد) 7 (. بسته بندی ها با توجه به نوع کاال بکار رفته در آن )کاغذ شیشه فلز پالستیک( دارای تاریخچه متفاوتی است از 8 قرن پیش از میالد مسیح کاالها با استفاده از بسته بندی پارچه ای )مسنوجات( یا در ظروف گلی و شیشه ای محکم حمل و جابجا می شدند )01(. صنعت بسته بندی در ایران کمتر از نیم قرن سابقه دارد در حالی که در اروپا این صنعت دو قرن پیش راه اندازی شده و امروزه درآمد های قابل توجهی را برای تولید کنند گان کاالهای صنعتی و کشاورزی تامین می کند. با پیشرفت روز افزون صنایع مختلف بهداشتی آرایشی در کشور و در سطح جهان و نیز رقابت چشمگیر هر کدام از شرکتها برای کسب بازار هدف و رضایت مشتریان بالقوه و ارائه مارکهای مختلف با خصوصیات متنوع محصوالت بهداشتی و آرایشی نقش بسته بندی بعنوان یک معرف کاال مشخص می گردد. فروشگاههای مختلف و متناوب محصوالت مشابه با مارکهای متفاوت و خصوصیات ویژه جلب توجه کرده و ارتباط بین فروشندگان و مصرف کنندگان نهایی به حداقل ممکن رسیده است. 0 گاهی بسته بندی وظیفه فروشنده را بهتر از آدم زنده انجام می دهد چرا که»انسانها در موقعیتهای متفاوت دارای خصوصیات عاطفی رفتاری و روانی متفاوتی هستند. گاه افسرده بی تجربه خسته و بی حوصله اند. اما بسته بندی مناسب همیشه اطالعات کاملی را در مورد محصول به مصرف کننده منتقل می نماید )5(. از 1 Packaging

3 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 833 طرفی خریدار بدون صرف وقت بسیار براساس تجربه ذوق سلیقه و گاه آزمایش از بین صدها محصول مشابه می توان انتخاب نماید) 8 (. یک بسته بندی مناسب قادر است به عنوان یک فروشنده خاموش نقش خود را ایفاء کند) 2 (. به هر حال اهمیت نگهداری و بسته بندی کاال کمتر از تولید آنها نمی با شد و در انتها تولید هر کاالیی بسته بندی عامل تعیین کننده حفظ و نگهداری آن تا رسیدن به دست مصرف کننده و از طرفی بهترین و بزرگترین مروج تبلیغ محصوالت یک شرکت می باشد. بسته بندی محصول: برای بسته بندی تعاریف مختلفی ارائه شده است. بسته بندی عبارت است از ساخت محفظی که سالمت کاالها محتوای خود را از مرحله بعد از تولید تا مرحله مصرف حفظ می نماید و به فروش کمک مینماید )4( یک مفهوم تضمین کننده برای تحویل مطمئن کاال به آخرین مصرف کننده در شرایط مطلوب یا حداقل هزینه است )05(. وظیفه بسته بندی از نظر ایجاد رابطه با مشتری القاء نیاز و ترغیب مشتری به خرید در زمره وظایف مدیران بازاریابی است و تصمیم مشترک آنها با مدیران تولید می تواند در اتخاذ روش مناسب و جذاب بسته بندی و بازاریابی موثر واقع شود تحقیقات و پژوهشهای شرکتها بزرگ در زمینه بازاریابی و راههای پیشبرد فروش نشان می دهد که بسته بندی بیشترین اثر را در جذب مشتری و روش فروش در بازارهای داخلی و خارجی دارد )9(. بندی بسته بندی خوب برای یک کاالی جدید مستلزم تصمیم گیری در موارد زیادی است. اولین کار در جهت انجام این مهم ایجاد یک تصور از بسته بندی است. منظور از تصور بسته بندی این است که ببینیم بسته بندی چگونه باید باشد یا برای کاال چه کاری را انجام دهد تصمیم درباره سایر عناصر بسته بندی نظیر اندازه شکل مواد اولیه در آن رنگ و محل تجاری دومین کاری است که باید انجام شود. این عناصر برای حمایت از جایگاه و خط مشی بازاریابی کاال باید با یکدیگر به نحو مناسبی تلفیق شوند. بسته همچنین باید با تبلیغات قیمت و توزیع کاال نیز سازگاری کامل داشته باشد. از مزایای بسته بندی میتوان به موارد زیر اشاره کرد: شکل مهندسی بهتر و در نتیجه چیدمان و نظم بیشتر )2( کارایی بهتر و سهولت در مصرف )6( حمل و نقل آسان و کاهش احتمال آسیب دیدگی برای حفظ از عوامل مختلف محیطی )5(

4 / 842 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 )05( کاهش احتمال سرقت و دستبرد چرا که امکان شمارش بسیار سریع و دقیق بصورت اتوماتیک انجام خواهد شد و با توجه به تشابه که مخصوص هرمحصول است از جعل و سرقت محصول جلوگیری میکند توزیع راحترو فروش بیشتر )01( تقلیل ضایعات: زیرا که با ارائه محصوالت در یک سیستم بسته بندی مناسب و توزیع به موقع تا حدودی از ضایعات ناشی از محصوالت مختلف جلوگیری می شود )4(. کمک به خرید آگاهانه توسط مصرف کننده : چرا که بسته بندی مناسب از طریق ارائه اطالعات کافی و دقیق توسط برچسب های بسته بندی می تواندبه خریدار در انتخاب محصول کمک نماید )8(. حفظ محیط زیست : با کمک بسته بندی مناسب و استفاده از مواد اولیه تجزیه پذیر در بسته بندی میتوان از حجم زباله های اضافی جلوگیری نموده و با امکان بازیافت مجدد از طریق تکنولوژی پیشرفته به حفظ و نگهداری محیط زیست کمک نمود )00(. 1 اهمیت مشخصات بسته بندی : اغلب مصرف کنندگان به ویژگی های ظاهری اهمیت زیادی می دهند در حالی که بخش کمی از آنها بر جزئیات روی برچسب توجه دارند. جهت ترسیم مارک محصوالت آرایشی و بهداشتی از طیف وسیعی از مشخصات بسته بندی استفاده می شود که این طیف شامل ترکیبی از رنگ ها طرح ها شکل ها نماد ها و پیام ها است این عناصر باعث جذب مشتریان می شود و به آنها در شناسایی تصاویر مربوط کمک شایانی می کنند. اهمیت طراحی بسته بندی واستفاده از بسته بندی به عنوان ابزاری جهت برقراری ارتباط و مارک بندی دائما در حال افزایش است. زیرا بسته بندی همانند دیگر عناصر ارتباطات بازاریابی از اهمیت باالیی برخوردار است. یک دلیل برای این موضوع اشاره به این حقیقت دارد که مشتریان قبل از اینکه برای خرید به فروشگاه بروند زیاد و به صورت عمقی به مارکها فکر نمی کند )9(. یک تحقیق اخیر این گونه ارزیابی کرده است که 75 درصد تصمیمات در زمینه خرید در هنگام فروش صورت می گیرد )41(. تمایل مشتری جهت خرید یک کاالی خاص بستگی به درجه ای دارد که طبق این محصول می تواند نیازهای مشتری را به صورت کامل تحقق دهد. زمانیکه آنها قبل از خرید در رابطه با محصولی که می خواهد بخرند فکر نکرده باشند. می توانند در موقع خرید به آنچه که می خواهد دست یابند که این کار از طریق عناصر ارتباطی در زمان خرید صورت می گیرد. بسته بندی یک فاکتور کلیدی در فرآیند تصمیم گیری مشتری است زیرا می تواند جهت اخذ تصمیمات حقیقی در فروشگاه با برقراری ارتباط با مشتری کمک شایانی به او کند. جهت موفقیت استراتژیهای 1 The importance of packaging

5 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 845 بازاریابی محصوالت آرایش و بهداشتی ارزیابی این موضوع حائز اهمیت است که چگونه عناصر ارتباطی در این بسته بندی ها بر انتخاب مشتریان و جذب آن ها تأثیر می گذارد )00(. عالوه بر این بحث های زیادی در رابطه با این موضوع صورت گرفته است که آیا رفتار مصرف کنندگان مطابق با فرهنگ آنهاست برخی از افراد معتقدند که احتمال زیادی می رود که موضوعات پایه ای در فرهنگ های مختلف یکسان باشد این در حالی است که جزئیات خاصی از قبیل واکنش نسبت به رنگهای خاص یا پیام های خاص در فرهنگ های مختلف با یکدیگر تفاوت دارند )05(. اگر چه در این رابطه نیاز به تحقیقات بیشتر است زیرا تحقیقات تجربی کمی در رابطه با واکنش مصرف کننده نسبت به بسته بندی صورت گرفته است ( هب خصوص در بازارهای آسیایی(. تعداد زیادی از متخصین با فرهنگ های مختلف بر این موضوع پافشاری دارند که توسعة دانش در یک فرهنگ باید قبل از اینکه دربافت های فرهنگی دیگر مورد استفاده قرار بگیرد به تأیید مراجع عالی برسد. مطالعاتی هستند که نشان دهنده یک تقسیم بندی قوی در زمینة واکنش مشتریان نسبت به بسته بندی هستند. سه تقسیم بندی در این زمینه وجود دارد: کسب تسهیالت جستجوی اطالعات و کسب تصاویر بر پایة الگوهای مشترک گستردة جهانی )05(. نمی توان گفت که از بین این سه عنصر کدامیک مهم تر باشند به عبارت دیگر مصرف کنندگان بسته بندی را یک فرآیند کلی و منسجم می دانند که در اغلب موارد تأکید بیشتر بر یکی از جنبه هاست اما نمی توان به صورت کامل جنبه های دیگر را نادیده گرفت )09(. ممکن است که در این زمینه یک طرح ایده آل برای همة بازارها عنوان شده باشد اما الزم است در تمامی بسته ها یک تصویر فنی وجود داشته باشد که مسلما این تصویر بیانگر امکانات محصول مربوطه و سهولت استفاده از آن و فهرستی کامل از اطالعات شفاف در رابطه با محصول مربوط است که در طرح های تصویری قدیمی از رنگ ها و شکل های مختلف استفاده می شد )02(. ارتباط بین انتخاب های مشتری در بازارهای مختلف و مشخصات طراحی بسته بندی ها یک نکته کلیدی است که بازاریابان محصوالت آرایشی و بهداشتی استراتژیهای مفید در بازاریابی استفاده نمایند )05(. بسته بندی شده باید از آنها در راستای توسعة 1 مدل طراحی بسته بندی با استفاده از روش زنجیره تولید : محققین به این نتیجه دست یافته اند که مدل مدیریت توسعه یافته نوعی ابزار مفید کمی جهت یافتن مصالحه و مبادله بین کاهش هزینه های سازمان دهی و ظرفیتهای مختلف مربوط به بسته بندی است. دربافت 1 Packaging design model from a supply chain approach

6 / 848 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 سازمان دهی برخی از محققین به ارتباط نزدیکی بین مفاهیم»بسته بندی» و»سازمان دهی و تدارکات«دست یافته اند که در نهایت نیز مفهوم»سازمان دهی بسته بندی«توسعه یافته است. جهت درک پیچیدگی مربوط به طراحی بسته بندی الزم است که فرد دارای اطالعات جزئی و دقیق در رابطه با عملکرد های مورد نیاز خود باشد. سه عملکرد پایه ای که توسط جانسون و همکارانش )0997( بیان شده است در قسمت زیر قابل اجرا است: 0( عملکرد بازاریابی که جهت انتخاب طرحهای تصویری و فرصتهای خاص و اتخاذ قوانین جاری از قبیل میزان مصارف در بین مصرف کنندگان و کانالهای بازاریابی طراحی شده است. 4( سازماندهی یا عملکردهای اجرایی که جهت تسهیل در امر خرید تولید )بسته بندی( و توزیع محصوالت طراحی شده است. این عملکرد با سازماندهی»مستقیم«در ارتباط می باشد )از سوی تولید کننده به سوی مشتری(. 5( عملکرد محیطی )که با مفهوم»سازمان دهی معکوس«در ارتباط می باشد(. همچنین جهت اجرایی ساختن این عملکرد ها الزم است که بسته بندی به عنوان نوعی سیستم خاص تلقی شود که شامل سطوح مختلف است. طراحی بسته بندی و سازماندهی محصول با یکدیگر ارتباط شدیدی دارند آنها می توانند در کنار یکدیگر تأثیر عمیقی بر رفتار مصرف کننده داشته باشند. مشخص شده است که طراحی محصول می تواند امکان سازماندهی را فراهم سازد. یا فراهم نسازند زیرا این موضوع تأثیر زیادی بر سازماندهی محصول در طول 0 طبقه بندی جمع آوری حمل و نقل بسته بندی تولید و غیره دارد. گادی و دیگران )4114( به بحث در این زمینه می پردازند که طراحان محصول باید جهت توسعة محصوالت خود زیر ساخت های فیزیکی را نیز در نظر بگیرند زیرا طراحی محصول بر فعالیتهای سازماندهی زنجیره تولید تأثیر می گذارد )08(. 4 هاچ و تدین لی )0999( اظهار می دارند که ممکن است که طراحی محصول شامل ارزیابی تأثیراتی باشد که تصمیم گیریهای مربوط به طراحی بر روی عملکرد های اجرایی حفظ و نگهداری حمل و نقل محصول تأثیر می گذارد. در این تحقیق موضعی مشخص شده است که تأثیر بسته بندی بر طراحی محصول به مقدار زیاد تحت تأثیر سازمان دهی بسته بندی در یک شرکت است که بدین وسیله این موضوع بر عملکرد تدارکات و سازمان دهی محصول نیز تأثیر می گذارد )40(. رفتار خرید مصرف کننده: رفتار مصرف کننده یکی از موضوعات جدید در حوزه بازاریابی است. گرچه اولین کتاب در این مورد در دهه 0961 تالیف شده است اما سابقه آن به سال های پیشتر برمی گردد) 07 (. به عنوان نمونه می توان به 1 Gadde 2 Hatch &badinelli

7 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 843 دهه 0951 اشاره کرد که ایده های فروید توسط بازاریابان مورد استفاده قرار گرفت. رفتار مصرف کننده موضوعی بحث انگیز و چالشی است که دربرگیرنده افراد و آنچه خرید می کنند چرا و چگونگی خرید آنها بازاریابی و آمیزه بازاریابی و بازار است )05(. فعالیت های فیزیکی احساسی و ذهنی که افراد هنگام انتخاب خرید استفاده و دورانداختن کاالو خدمات در جهت ارضای نیازها و خواسته های خود انجام می دهند. در تعریفی دیگر رفتار مصرف کننده این گونه تشریح شده است: "مجموعه فعالیت هایی که مستقیما برای کسب مصرف و دورانداختن کاالو خدمات صورت می گیرد. این فعالیت ها شامل فرآیند تصمیماتی است که قبل و بعد از این اقدامات انجام میپذیرند. ")01(. بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان امروزه محققان بازاریابی به طور دائم در تالشند تا رفتار خرید مصرف کنندگان را شناسایی کنند و بر این اساس راهکارهایی مناسب را برای فروش بهتر و موثرتر و افزایش سهم بازار اتخاذ کنند. تولیدکنندگان برای تامین تقاضاها و حفظ و گسترش سهم بازار باید از الیه های ادراکی تعقلی و رفتاری خریداران بالقوه آگاهی داشته باشند تا متناسب با سازه ها و سازوکارهای تصمیم گیری خود اقدام به تولید فرآوردهها توزیع و ترویج آنها کنند )6(. مبتکران و طراحان فرآورده ها صرفا با شناخت الگوهای رفتاری مصرف کنندگان می توانند نسبت به زوایای انتظارات و رضایت مندی افراد آگاه شوند و بهره گیری از آنها را با مدلسازی هموارتر کنند. رفتار خرید مصرف کننده یک فرآیند است که شروع آن با جذاب بودن محصول و نوع بسته بندی ان آغاز میشود. در نتیجه بسته بندی محصول بسیار در شروع مکانیزم های انگیزشی رفتارخریدار موثر است )04(. مدل تحقیق: مدل تحقیق یک الگوی مفهومی است مبتنی بر روابط تئوریک میان شماری از عواملی که در مورد مساله مورد پژوهش با اهمیت تشخیص داده شده اند. این نظریه با بررسی سوابق پژوهشی در قلمرو مساله به گونهای منطقی جریان پیدا می کند. با توجه به تعریف ارائه شده محقق نیز به بررسی ادبیات تحقیق تاثیر بسته بندی محصول بر رفتار مصرف کننده میپردازد. مدل مفهومی این تحقیق در قالب شکل شماره زیر ارائه شده است. این مدل بر اساس تحقیق ریزان و همکاران )4102( بیان شده است.

8 / 844 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 رنگ بسته بندی رفتار خرید مصرف کنندگان بسته بندی محصول جنس بسته بندی طراحی بسته بندی نوآوری Reference: Rizwan Raheem Ahmed, Vishnu Parmar and Muhammad Ahmed Amin(2014). Impact of Product Packaging on Consumer s Buying Behavior. European Journal of Scientific Research ISSN: X / X. رنگ بسته بندی: رنگ نقش مهمی در فرایند تصمیم گیری یک مشتری بالقوه ایفا می کند رنگ های خاص میتواند به جلب توجه مشتری و رفتار خرید وی تاثیر بگذارد. رنگ از عوامل بسیار اساسی در به خاطر ماندن و احساس تمایل به خرید در مصرف کننده ایجاد می کند )01(. زرد نارنجی قرمز صورتی ارغوانی و رنگهای بینابین آنها که گرایش به گرما دارند در تماشاگر ایجاد حرارت ذهنی میکنند. همچنین آبی و سبز و رنگهای بین آنها با گرایش به سرما حس سرما را در مخاطب برمی انگیزانند. بنفش و بهویژه بنفش کمرنگ و نیز صورتی روشن مایل به بنفش تداعی بوی خوش داشته و لذا در بسته بندی لوازم آرایش استفاده میشوند) 6 (. جنس بسته بندی: باال مصرف کننده می تواند تصمیم خود را در مورد مواد بسته بندی تغییر دهد و محصولی با کیفیت بسته بندی انتخاب نماید. بنابراین جنس بسته بندی تاثیر قوی بر روی رفتار خرید مصرف کننده میگذارد )5(. در عطر و ادکلن جنس جعبه و شیشه ی عطر باید از مرغوبیت باالیی برخوردار باشد تا مصرف کننده برای خرید جذب شود.

9 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 841 طراحی بسته بندی: طراحی بسته بندی نیز نقش حیاتی در جذب مصرف کننده ایفا می کند. بر اساس تحقیقات انجام شده غالبا افراد سال به طراحی ظاهری بسته بندی حساس تر هستند )04(. اما به هر حال نمیتوان تاثیر طراحی بسته بندی را بر سایر افراد انکار کرد و یک شرکت باید تالش خود را برای ایجاد و طراحی جذاب بستهبندی افزایش دهد. نوآوری در بسته بندی: ماده بسته بندی هر چه که باشد شرکت ها برای اینکه در این رقابت جلو باشند مشغول نوآوری کردن بودهاند. نورآور بودن نوع بسته بندی میتواند ارزش محصول را ارتقا بخشد) 2 (. طراحی نوآورانه و پیشرو فقط در مورد نحوه ارائه محصول یا کاالها نیست بلکه به نوعی معرف کیفیت و ویژگیهای محصوالت نیز میباشد. سواالت تحقیق: سوال اصلی: آیا بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد سواالت فرعی: آیا رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد آیا جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد آیا طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد آیا نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد فرضیات تحقیق: فرضیه اصلی: بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد.

10 / 842 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 فرضیه فرعی: رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. روش تحقیق: روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری ما تمامی مصرف کنندگان عطر وادکلن شهر تهران می باشد که طبق آمار اعالمی تعداد افراد باالی 05 سال در مناطق 0 تا 5 شهرداری شهر تهران حدود نفر می باشد که از بین آنها 565 نفر با استفاده از فرمول حجم نمونه و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای متناسب با حجم جامعه آماری انتخاب شدند. 2 N * * pq n 2 2 *( N 1) 2 2 * pq * *.5*.5 n * *.5*.5 Z= ضریب اعتماد به ضرایب نمونه ε= دقت برآورد یا حداکثر خطای قابل قبول N= تعداد افراد موجود در جامعه = n حجم نمونه 1 p =q نسبت موفقیت =P ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه با طیف پنج قسمتی لیکرت میباشد. در سطح توصیفی از شاخصهای آماری مانند t تک متغیره t درصد میانگین انحراف معیار تجزیه و تحلیل داده ها و در سطح استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون و آزمون فریدمن استفاده گردید. 1 amar. org. ir/

11 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 842 تجزیه و تحلیل توصیفی دادهها توزیع وضعیت جنسیتی پاسخدهندگان جنسیت مرد زن کل بدون پاسخ مجموع جدول 1 : توزیع فراوانی وضعیت جنسیتی پاسخ دهندگان فراوانی درصد درصد معتبر فروانی تجمعی با توجه به جدول باال از میان 559 پرسشنامه توزیع شده تنها 6 نفر به سوال مربوط به جنسیت پاسخ ندادهاند که حدود 6 0. درصد از کل جامعه آماری می شود. با توجه به فراوانی هر مورد به محاسبه درصد متغیر و فراوانی تجمعی پرداختیم. در کل از میان 011 درصد پاسخ دهندگان به پرسشنامه حدود 60 درصد را مردان و 59 درصد را زنان تشکیل داده بودند. توزیع سنی پاسخدهندگان جدول 2: توزیع فراوانی وضعیت سنی پاسخ دهندگان سن 25 تا 43 سال فراوانی 85 درصد درصد معتبر فروانی تجمعی تا 33 سال تا 53 سال سال و بیشتر کل بدون پاسخ مجموع

12 / 842 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 با توجه به توزیع سنی پاسخ دهندگان از میان کل آنان بیشترین درصد پاسخ دهندگان را گروه سنی 55 تا 22 سال با 56/9 درصد تشکیل دادند و کمترین فراوانی به گروه سنی 55 سال به باال با 05/2 درصد تعلق دارد. حدود 9 درصد 0. به این سوال پاسخ نداده اند. میانگین و انحراف استاندارد به تفکیك سئواالت در این تحقیق از پرسشنامه استفاده میشود که در این پرسشنامه برای سنجش سئواالت از مقیاس لیکرت استفاده شده است. طیف بکار برده شده 5 تایی است که در آن عدد 0 بیانگر کم اهمیت ترین )خیلی کم( و عدد 5 بیانگر با اهمیتترین)خیلی زیاد( میباشد. میانگین و انحراف معیار پاسخ هر یک سواالت بصورت خالصه در جدول زیر بیان میشود. 4 انحراف معیار جدول 4: میانگین و انحراف استاندارد به تفکیك سئواالت 0 میانگین سئواالت مربوط به شاخص رنگ بسته بندی جنس بسته بندی نواوری جنس بسته بندی طرح بسته بندی جنس بسته بندی نواوری رنگ بسته بندی رنگ بسته بندی جنس بسته بندی طرح بسته بندی نواوری رنگ بسته بندی طرح بسته بندی نوآوری جنس بسته بندی 1 Mean 2 Std. Deviation

13 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 843 رنگ بسته بندی جنس بسته بندی نواوری جنس بسته بندی رنگ بسته بندی نواوری رنگ بسته بندی نواوری جنس بسته بندی تجزیه تحلیل در سطح فرضیههای پژوهش بررسی فرضیه اصلی پژوهش: بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. 1 جدول 3 : همبستگی بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان رفتار خرید مصرف کنندگان بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی آماره ها متغیرها بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی رفتار خرید مصرف کنندگان.- ** میزان همبستگی سطح معناداری تعداد.- ** 489 میزان همبستگی 1 سطح معناداری تعداد 0 **همبستگی در سطح 1/10 معنادار است 1 Correlations 2 Sig.(2-tailed)

14 / 812 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 همانگونه که از جدول فوق مالحظه میگردد, 4 سطح معناداری 1/1110 بدست آمده برای رابطه میان بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان از آلفای معیار قضاوت محقق) 0.05 (به مراتب کوچکتر است, این امر تایید مینماید که رابطه موجود میان بسته بندی xy محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان) 1/289 (, رابطهای معنادار و مثبتی است. ( 365) 0.489; sig به عبارت دیگر, فرض صفر مبنی بر عدم وجود رابطه معنادار بین بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان رد شده و فرضیه محقق مبنی بر وجود رابطه معنادار و مثبت بین بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان تایید میگردد. الزم به ذکر است که عالمت مثبت رابطه 1/289 نشان میدهد که رابطه موجود بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان در جهت مستقیم میباشد. هرچه میزان و کیفیت بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بهتر شود بیشتر بر رفتار خرید مصرف کنندگان اثر می گذارد. محاسبه ضریب تعیین) R(, 2 نشان می دهد که حدود 42 درصد از واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران, را نوع بسته بندی محصول تبیین میکند. یعنی, نوع بسته بندی محصول در حدود 42 درصد واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران را تبیین میکند و 76 درصد واریانس باقیمانده را, دیگر عوامل تبیین مینمایند. بررسی فرضیه اول پژوهش: رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. 1 Correlation is significant at the level(2-tailed). 2 Significance level

15 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 815 جدول 5: همبستگی رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی رفتار خرید مصرف آماره ها متغیرها کنندگان. ** میزان همبستگی 0 سطح معناداری تعداد. ** 638 میزان همبستگی 1 سطح معناداری تعداد 4 **همبستگی در سطح 1/10 معنادار است رفتار خرید مصرف کنندگان رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی همانگونه که از جدول فوق مالحظه میگردد, 5 سطح معناداری 1/1110 بدست آمده برای رابطه میان رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان از آلفای معیار قضاوت محقق) (کوچکتر 0.05 است, این امر تایید مینماید که رابطه موجود میان رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان) 1/658 (, رابطهای معنادار و مثبت. xy بطور خالصه فرض صفر مبنی بر عدم وجود است ) 0.638; sig ( رابطه معنادار بین رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان رد شده و فرضیه محقق مبنی بر وجود رابطه معنادار بین رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان تایید میگردد. الزم به ذکر است که عالمت مثبت رابطه 1/658 نشان میدهد که رابطه موجود میان رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان در جهت مستقیم میباشد. هرچه رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی جذاب تر باشد, در جهت مثبت آن, میزان خرید محصول, نیز افزایش مییابد. محاسبه ضریب تعیین ( 2 R(, نشان میدهد که حدود 20 درصد از واریانس رفتار خرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران, را رنگ بسته بندی محصول تبیین میکند. یعنی,رنگ بسته بندی محصول در حدود 20 درصد واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم 1 Sig.(2-tailed) 2 Correlation is significant at the level(2-tailed). 3 Significance level

16 / 818 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 آرایشی بهداشتی شهر تهران را تبیین میکند و 59 درصد واریانس باقیمانده را, دیگر عوامل تبیین مینمایند. بررسی فرضیه دوم پژوهش: جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. جدول شماره 6: جنس بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی و رفتار خرید مصرف کنندگان جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی رفتار خرید مصرف کنندگان آماره ها متغیرها رفتار خرید مصرف کنندگان. ** میزان همبستگی سطح معناداری جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی تعداد. ** 757 میزان همبستگی سطح معناداری تعداد 4 **همبستگی در سطح 1/10 معنادار است با توجه به جدول فوق, 5 سطح معناداری 1/1110 بدست آمده برای رابطه میان جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان از آلفای معیار قضاوت محقق) (کوچکتر 0.05 است, این امر تایید مینماید که رابطه موجود میان جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان) 1/757 (, رابطهای معنادار و مثبت است. xy به دیگر سخن, فرض صفر مبنی بر عدم وجود ( 365) 0.757; sig رابطه معنادار بین جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان رد شده و فرضیه محقق مبنی بر وجود رابطه معنادار جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان تایید میگردد. عالوه بر این نتیجه می توان گفت عالمت مثبت رابطه 1 Sig.(2-tailed) 2 Correlation is significant at the level(2-tailed). 3 Significance level

17 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 813 1/757 نشان میدهد که رابطه موجود میان جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان در جهت مستقیم میباشد. هرچه جنس بسته بندی محصول بهبود یابد, در جهت مثبت آن, میزان تمایل به خرید, نیز افزایش مییابد. محاسبه ضریب تعیین) R(, 2 نشان می دهد که حدود 57 درصد از واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران, را جنس بسته بندی محصول تبیین میکند. یعنی,جنس بسته بندی محصول در حدود 57 درصد واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران را تبیین میکند و 25 درصد واریانس باقیمانده را, دیگر عوامل تبیین مینمایند. بررسی فرضیه سوم پژوهش: طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. جدول شماره 7: همبستگی طرح بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی رفتار خرید مصرف کنندگان آماره ها متغیرها رفتار خرید مصرف کنندگان. ** میزان همبستگی سطح معناداری طرح بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی تعداد. ** 831 میزان همبستگی سطح معناداری تعداد 4 **همبستگی در سطح 1/10 معنادار است همانگونه که از جدول فوق مالحظه میگردد, 5 سطح معناداری 1/1110 بدست آمده برای رابطه طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان از آلفای معیار قضاوت 1 Sig.(2-tailed) 2 Correlation is significant at the level(2-tailed). 3 Significance level

18 / 814 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 محقق) (کوچکتر 0.05 است, این امر تایید مینماید که رابطه موجود میان طرح بسته بندی. xy محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان) 1/850 (, رابطهای معنادار و مثبت است ( 365) 0.831; sig معنادار به دیگر سخن, فرض صفر مبنی بر عدم وجود رابطه بین طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان رد شده و فرضیه محقق مبنی بر وجود رابطه معنادار بین طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان تایید میگردد. الزم به ذکر است که عالمت مثبت رابطه 1/850 نشان میدهد که رابطه موجود میان طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان در جهت مستقیم میباشد. هرچه طراحی بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بهبود یابد, در جهت مثبت آن, میزان خرید و تمایل خرید در مصرف کنندگان نیز افزایش مییابد. محاسبه ضریب تعیین) R(, 2 نشان می دهد که حدود 69 درصد از واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران, را طرح بسته بندی محصول تبیین میکند. یعنی,طرح بسته بندی محصول در حدود 69 درصد واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران را تبیین میکند و 50 درصد واریانس باقیمانده را, دیگر عوامل تبیین مینمایند. بررسی فرضیه چهارم پژوهش: نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. جدول 8: همبستگی نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان نواوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی رفتار خرید مصرف کنندگان آماره ها متغیرها رفتار خرید مصرف کنندگان نواوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی. ** میزان همبستگی. 000 سطح معناداری تعداد. ** 843 میزان همبستگی سطح معناداری تعداد

19 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 811 جدول 8: همبستگی نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان نواوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی رفتار خرید مصرف کنندگان آماره ها متغیرها رفتار خرید مصرف کنندگان نواوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی. ** میزان همبستگی. 000 سطح معناداری تعداد. ** 843 میزان همبستگی سطح معناداری تعداد 0 **همبستگی در سطح 1/10 معنادار است 4 همانگونه که از جدول فوق مالحظه میگردد, سطح معناداری 1/1110 بدست آمده برای رابطه نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان از آلفای معیار قضاوت محقق) (کوچکتر 0.05 است, این امر تایید مینماید که رابطه موجود میان رابطه نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان) 1/825 (, رابطهای معنادار و. xy به دیگر سخن, فرض صفر مبنی بر عدم مثبت است 365) 0.843; sig ( وجود رابطه معنادار بین رابطه نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان رد شده و فرضیه محقق مبنی بر وجود رابطه معنادار رابطه نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان تایید میگردد. الزم به ذکر است که عالمت مثبت رابطه 1/825 نشان میدهد که رابطه موجود میان نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان در جهت مستقیم میباشد. هرچه بسته بندی نوآورتر باشد, در جهت مثبت آن, میزان اتمایل به خرید محصول ارایشی و بهداشتی, نیز افزایش مییابد. محاسبه ضریب تعیین) R(, 2 نشان می دهد که حدود 70 درصد از واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم آرایشی بهداشتی شهر تهران, را نوآوری بسته بندی محصول تبیین میکند. یعنی,نوآوری بسته بندی محصول در حدود 70 درصد واریانس رفتارخرید مصرف کنندگان لوازم 1 Correlation is significant at the level(2-tailed). 2 Significance level

20 / 812 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 آرایشی بهداشتی شهر تهران را تبیین میکند و 49 درصد واریانس باقیمانده را, دیگر عوامل تبیین مینمایند. آزمون فریدمن: برای بکار بردن»آزمون فریدمن«دادهها در جدولی دوطرفه که دارای N ردیف و k ستون باشد تقسیم میشوند. ردیفها نماینده آزمودنیها یا مجموعههائی از آزمودنیهای جور شده و ستونها نماینده موقعیتهای مختلف هستند. اگر نمرات آزمودنیها که در تحت همه موقعیتها قرار میگیرند مورد مطالعه باشد در آن صورت هر ردیف نشان دهنده نمرات یک آزمودنی در تحت k موقعیت است )سکاران 0580( فرضیه ها فرضیه اول فرضیه دوم فرضیه سوم فرضیه چهارم جدول 12 -رتبه بندی فرضیات درآزمون فریدمن شرح رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. رتبه در آزمون 4/85 4/56 4/71 4/25 آزمون از حاصل نتایج اساس بر فریدمن مشخص عوامل بین از که گردید متغیر بر تأثیرگذار مالک)رفتار خرید مصرف کنندگان( عامل" رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی "دارای بیشترین تأثیر و عامل " نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی " دارای کمترین تأثیر بودهاند. فرضیات بر اساس رتبه ای که کسب نموده اند در ذیل آمده اند: 0- رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد.

21 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. 5- جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. 2- نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان مطالعه موردی عطر وادکلن در شهر تهران تاثیر دارد. با توجه به نتایج نهایی رتبه بندی عوامل اثر گذار در رفتار خرید مصرف کنندگان در جدول زیر متغیرها به ترتیب اولویت آورده شده است: اولویت 0 جدول 14 -اولویت بندی متغیرها ی پیش بین رفتار خرید مصرف کنندگان متغیر پیش بین عملکرد شغلی رنگ بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی رتبه در آزمون 4/85 4 طرح بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی 4/71 5 جنس بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی 4/56 2 نوآوری در بسته بندی محصوالت آرایشی وبهداشتی 4/25 نتیجه گیری و بحث: بسته بندی را می توان به عنوان یکی از با ارزش ترین و موثرترین ابزار در بازاریابی امروز بر رفتار خرید مصرف کننده است. تجزیه و تحلیلها نشان میدهد که نوع بسته بندی و عوامل تشکیل دهنده ی آن بر رفتار خرید مصرف کنندگان موثر است. از میان متغییرهای جمعیت شناسی افراد با میانگین سنی 55 تا 22 سال بیشترین مصرف کنندگان محصوالت ارایشی و بهداشتی)عطر و ادکلن( بودند از میان عوامل اثر گذار رنگ بسته بندی عطر و ادکلن بیشترین تاثیر را بر رفتار خریدار میگذارد. در نتیجه پیشنهاد میشود که شرکتهای سازنده به رنگ بسته بندی با توجه به روانشناسی رنگها در این گروه سنی توجه ویژه کرده تا اثر بیشتری بر فروش محصول داشته باشند. دومین عامل موثر بر رفتار مصرف کنندگان عطر و ادکلن طرح بسته بندی این محصول است. مدل جعبه عطر و راحتی بازشدن بسته عطر از مواردی بود که مصرف کنندگان بسیار به آن اهمیت میدادند. در نتیجه به شرکتهای ذیربط توصیه میشود در طراحی بسته بندی عطر و ادکلن دقت بیشتری کنند.

22 / 812 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 سومین عامل موثر بر رفتار مصرف کنندگان عطر و ادکلن جنس بسته بندی و جعبه هاب عطر و ادکلن بود که در این جا پیشنهاد میشود از مواد مرغوب قابل بازیافت و بهداشتی استفاده شود و مورد اخر نواروی در بسته بندی بود که این عامل از نظر مصرف کنندگان عطر و ادکلن شهر تهران کمترین تاثیر را بر میزان خریدشان داشته اما این به معنب بی اهمیتی نواوری نیست. در میان محصوالت نواوری در بسته بندی عطر و ادکلن زیاد مورد توجه مصرف کنندگان نیست و بهتر است به جای توجه به نواوری به کیفیت رنگ و جنس و طرح بسته بندی عطر و ادکلن توجه شود.

23 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / ص»56 4 ماهنامه فهرست منابع و مآخذ 0. ویژه نامه بسته بندی ناشر: مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی 0575 بررسیهای بازرگانی ش 4. کاتلر فیلیپ مدیریت بازار یابی بهمن فروزنده تهران اتروپات رنجبریان بهرام. بسته بندی کاال و بازاریابی دانش مدیریت سال دوازدهم شماره صمدی منصور. رفتار مصرف کننده تهران انتشارات آییژ تأثیرات رنگ بسته بندی بر میزان فروش محصوالت غذایی پایاننامه کارشناسی ارشد 5. زند فریبا. دانشگاه آزاد اسالمی واحد ورامین پرویز چوتاشی بلدستی, بررسی ارتباط میان عناصر بستهبندی و رفتار مصرف کنندگان در صنعت لوازم آرایشی Rundh, B., The multi-faceted dimension of packaging. British Food Journal, 107(9), Underwood, R. L., The communicative power of product packaging: creating brand identity via lived and mediated experience. Journal of Marketing Theory and Practice, winter, Silayoi, P., & Speece, M., The importance of packaging attributes: a conjoint analysis approach. European Journal of Marketing, 41(11/12), Wells, L. E., Farley, H., & Armstrong, G. A., The importance of packaging design for own-label food brands. International Journal of Retail & Distribution Management, 35(9), Butkeviciene, V., Stravinskiene, J., & Rutelione, A., 'Impact of consumer package communication on consumer decision making process', Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics(1), pp Rita Kuvykaite, A. D., Impact of Package Elements on Consumer s Purchase Decision. Economics and Management, pp: Saeed, R., Lodhi, R. N., Rauf, A., Rana, M. I., Mahmood, Z., and Ahmed, N., 2013, Impact of Labelling on Customer Buying Behavior in Sahiwal, Pakistan. World Applied Sciences Journal 24(9): Underwood, R. L., The communicative power of product packaging: creating brand identity via lived and mediated experience. Journal of Marketing Theory and Practice, Winter, 62-76

24 / 822 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز Adelina Broadbridge & Henry Morgan, 2007, consumer buying behavior and perception toward retail brand baby products. 10. Karbasivar, A. and Yarahmadi, H., Evaluating Effective Factors on Consumer Impulse Buying Behavior. Asian Journal of Business Management Studies 2(4): rica arca. jesus & prado. jose carlos packaging design model from a supply chain approach supply chain management(an international journal) pp Ampuero. olga & Vila natalia 2006 consumer perceptions of product packaging journal of consumer marketing pp Singh, A., Sharma, P. K., and Malviya, R., Eco Friendly Pharmaceutical Packaging Material World Applied Sciences Journal, 14(11): Alekseev, A. G., The Legislative Support of the Fight Against Counterfeit Medicines: The International Legal Aspect Middle-East Journal of Scientific Research, 16(4): Kuatbayeva, A. A., Modeling Situational Room for Healthcare World Applied Sciences Journal, 26(2): Szymanski D. M and Henrad D. H, 2001, Customer Satisfaction: a Meta Analysis of the Empirical Evidence, Journal of Academy of Marketing Science, Vol. 29 No. 1, pp Wilkie William Consumer Behavior. John Wiley & Sons.

25 ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم ممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم مممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممممم

26

27 , p. 42. دانشگاه آزاد اسالمی واحد اسالمشهر رابطهای وجود دارد یا خیر Bourdieu and J. C.(0991) Passeron, Reproduction in Education, Society, and Culture, London: Sage Publications Inc

28

29

30

31 معصومه مصطفوی )کارشناس ارشد علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسالمی واحد رودهن( سال اول شماره دوم پاییز 0588 توسعه و سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری

32

33

34

35 روشهای تربیتی امام باقر)ع( کمك در روند بهبودی زندگی فردی چکیده: دکترمحمدرضا کرمی شمس آبادی)استاد راهنما( خسرو سیفی)دانشجوی کارشناسی ارشد تعلیم و تربیت اسالمی( رشد روزافزون تکنولوژیها و افزایش تصاعدی ارتباطات و نیز ویژگی تعامالت اجتماعی در طول یکی دو قرن اخیر به تدریج مدلها و الگوهای تربیتی موجود به ویژه در بعد اخالقی و اجتماعی را با و تهدیدهایی چالش مواجه نموده چندگاهی از هر و ضرورت تجدیدنظر در چارچوبهای کالن گذشته را دو چندان کرده است. در این پژوهش که از نوع تحقیقات کیفی میباشد هدف این است که با روش توصیفی تحلیلی و با ابزار فیش برداری وکتابخانهای روشهای تربیتی امام باقر)ع( و کمک در روند بهبودی زندگی فردی مورد بررسی قرار دهیم. در پایان نیز با تجزیه و تحلیل کیفی اطالعات موجود بدین نتیجه رسیدیم که در این پژوهش مهمترین نتایج بدست آمده از روشهای تربیتی امام محمد باقر)ع( که باعث تغییر و اصالح رفتار و منش فردی می شود از روش اسوه سازی میتوان سود برد. در این روش مربی میکوشد نمونه رفتار و کردار مطلوب را عمل در معرض دید متربی قرار دهد و بدینگونه موقعیت اجتماعی او دگرگون کند تا او به پیروی پردازد ومطابق با آن عمل نمونه در خویشتن پدید آورد و در جریان بالندگی رشد در فردی از روش تربیتی ابراز توانایی که در تعلیم وتربیت امام محمد باقر بسیارسودمند است. و در این روش مربی باید زمینههای بروز استعدادها را در متربی ایجاد کند شرط عزت درونی است که فرد خود را کارآمد ببنید و این کار آمدی باید معطوف به خدا باشد لذا قلمرو اصول و روشهای تربیتی و اهداف تربیتی در موضوع تربیت انسان و شیوههای برخورد تربیتی با او می باشد در واقع سیر تربیتی امام موید این موضوع می باشد. واژههای کلیدی: تربیت تربیت اسالمی سبک زندگی زندگی فردی روشها. مقدمه: نقش آموزش وپرورش در بازسازی جامعه قرنهاست که مورد توجه متفکران و صاحب نظران بزرگ بوده است و قدمت آن به اندیشمندانی نظیر سقراط و افالطون و متفکران بعد از آنها بر میگردد. افالطون در 4 0 کتاب خود»جمهوری» آموزش و پرورش را وسیلهای برای ساختن یک جامعه بهتر میداند. آگوستین در کتاب مطرح کرد. 5»شهر خدا» یک مسئله بازسازی گرایانه را- به این شکل که آیا اهداف آرمانی قابل تحقق هستند- 2 مارکس معتقد بود که آموزش و پرورش وسیلهای برای حمایت از طبقه حاکم از طریق برنامههای درسی صریح و پنهان است و بر آن بود که آموزش و پرورش میتواند تهدید کننده منافع 1- Republic 2 - Augustine 3- City of Good 4- Marx

36 / 22 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 ثروتمندان باشد و از این طریق به انسانها خدمت کند. صاحب نظران بزرگ آموزش و پرورش در ایاالت متحده از قبیل هوراس مان فرانسیس پارکر وجان دیویی هم به آموزش و پرورش به عنوان راهی برای تغییر هم از جهت فردی و هم از جهت اجتماعی مینگریستند- هرچند که بیشتر آنها اصالح طلب بودند تا 2 انقالبی)مک نیل 4116 ص 58 (. لذا تأثیر نهاد آموزش و پرورش به دالیلی همچون در اختیار داشتن فرصتهای زمانی طوالنی بویژه در دورههای کودکی نوجوانی و جوانی که تأثیر پذیری افراد بیشتر است میتواند عمیقتر و گستردهتر باشد چراکه تربیت دانشآموزان در مدارس در مقایسه با زمینههای اجتماعی و قومی آنان تأثیر بیشتری دارد) Georget1983,PP ( براساس پژوهشها و مطالعات انجام شده در حوزه تربیت به معنای عام و تربیت در مملکت اسالمی ما کاستیهای جدی وآشکاری وجود دارد و فرزندان این مرز وبوم با وجود میراث غنی اسالمی و ایرانی و منبع الیزال الهی و همچنین ائمه اطهار)ع( هدایتگر شرایط مناسبی را تجربه نمیکنند و این کاستیها در رفتار افراد جامعه به ویژه جوانان آشکار میباشدمسائلی از قبیل بحران هویت فقدان مهارتهای ارتباطی و اجتماعی دین گریزی و بی اعتنایی به ارزشها و باورهای اسالمی نمود بیشتری دارد وآسیبهای جبران ناپذیری به نظام اجتماعی وارد ساخته است این مسئله لزوم توجه و عزم جدی متخصصان علوم تربیتی و روانشناسی را می طلبد تا به شکل علمی به پژوهش در این باب بپردازند)مهرمحمدی 0589 ص 2 (. در خصوص اهمیت و ضرورت پژوهش از یک طرف با توجه به تأکیدات فراوانی که بر بحث اسالمی سازی علوم شده میطلبد که علوم تربیتی و حوزه مطالعات برنامه درسی به عنوان مهندسی آموزش و یادگیری نیز به عنوان یکی از با اهمیت ترین رشتههای علوم انسانی در فرآیند اسالمی سازی قرار گیرد. بدون شک پرداختن به موضوع اسالمی سازی علوم تربیتی بدون پرداختن به منابع و آموزههای اسالمی و قرآنی امکان پذیر نمیباشد چرا که ساختار فرهنگی جامعه ما منبعث از تعالیم اسالمی- قرآنی می باشد. این در حالی است که متاسفانه در سالهای اخیر جامعة ما به دلیل هجوم گستردة آموزههای نا صحیح به ویژه از سوی فرهنگهای ماد ی گرای غربی در مرز بحران فرهنگی قرار گرفته است و به یقین میتوان گفت بهترین شیوه رویارویی با چالش پیش رو پاسخگویی به نیازها و مسائل جامعه رجوع به آموزهها و تعالیم غنی اسالمی و ایرانی است)باقری 0585 ص 5(. انسانهای کامل که از سوی خداوند ماموریت مییابند که تا نه تنها دستگیر شیعیان و امت اسالم باشد بلکه در مقام هدایت و ارائه طریق و ایصال الی المطلوب قرار گیرد از آنجایى که امامان معصوم شیعه بهترین شیوههاى تربیتی را فرا روى پیروان خود نهادهاند زندگى پر افتخار آنان مىتواند به عنوان موفقترین الگوهاى تربیتی در طول تاریخ بشر مطرح شود. بدیهی است روایات و سیره معصومین منابع تربیتی غنی است که در این عرصه مغفول مانده است یکی از 5- Horace Mann 6- Francis Parker 7- John Dewey 8- McNeil

37 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 22 این بزرگواران امام محمد باقر علیه السالم میباشد که در فضل و فضیلت زهد و تقوا اخالف و معاشرت سر آمد بزرگان بنى هاشم در عصر خود بود. آوازه علوم و دانش او چنان اطراف و اکناف پیچیده بود که ملق ب به باقرالعلوم; یعنى شکافنده دانشها گردید. ")پاک نیا 0582 ص 09 (. "یکى از علماى بزرگ سن ى به نام ابن حجر هیتمى درباره او مىنویسد: محم د باقر به اندازهاى گنجهاى پنهان معارف و دانشها را آشکار ساخته حقایق احکام و حکمتها و لطایف دانشها را بیان نموده که جز بر عناصر بى بصیرت یا بد سیرت پوشیده نیست و از همین جاست که وى را شکافنده دانش و جامع علوم و برافروزنده پرچم دانش خواندهاند)شعارى نژاد صص 558.)526 بنابراین با توجه به آموزههای آن حضرت می توان تربیت را اینگونه تعریف کرد: به ظهور رساندن استعدادهای کمالی انسان با توجه به فطرت الهی وی و در جهت مسیری که خداوند از طریق آیاتش در اختیار وی قرار داده است. تربیت از دیدگاه هر مکتب با توجه به نگاهش به انسان و جهان مبانی اصول و روشهای خاصی پیدا میکند. سیره تربیتی امام باقر)ع( که قرآن مجسم و ناطق است براساس همین روش قرآنی به تربیت دیگران پرداخت. وی که خود از صنایع و سازههای الهی بود میبایست دیگران را در مسیر الهی هدایت ایصالی قرار میداد. در روایت از معصوم)ع( آمده است:»نحن صنایع اهلل و الناس بعد صنایع لنا«یا»نحن صنایع اهلل و الخلق صنایع لنا«بنابراین آن حضرت نیز به تربیت مردمان اقدام میکرد تا سازه های الهی و ربانی تحقق یابد. از اینرو استفاده از روشهای تربیتی صحیح از اصول و مبانی مهمی است که همه دستاندرکاران مسائل تربیتی باید به آن توجه نمایند. نظربه اینکه آیا اصول و روش تربیتی از دیدگاه امام محمد باقر به طور علمی جوابگوی مسایل تربیتی می باشد مسألهای است که در این جستار بدنبال یافتن پاسخ آن می باشیم. چارچوب نظری تربیت: برای واژه تربیت به تنهایی تعاریف متعددی ذکر شده و هر متفکر و اندیشمندی از زاویهای به آن نگریسته و مورد بررسی و تأمل قرار داده است. نکته جالب در خصوص تعریف تربیت این است که با همة اهمیتی که تمامی اندیشمندان و صاحب نظران عرصه تعلیم و تربیت برای آن قائلند تاکنون تعریفی واحد از تربیت ارائه نشده است و این ناهمگونی و ناهماهنگی از آنجایی نشأت می گیرد که رویکرد افراد به هستی خدا جهان انسان معرفت و جامعه متفاوت است. بنابراین برای آشنایی و ایجاد مدخلی بر بحث تعاریف مختلفی را ارائه می نماییم. تربیت در زبان فارسی به معانی مختلفی مانند پروریدن آداب و اخالق را به کسی آموختن پرورش دادن و بارآوردن آمده است)دهخدا ج 5 ص 551 (. از نظر قواع ادبی این کلمه

38 / 22 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 مصدر باب تفعیل است و این یاب در زبان نگارش عربی به اصطالح متعدی است یعنی وجود فاعل و مفعول یا مربی و متربی را میطلبد. البته این امر نباید ما را دچار شبهه کند که حتما باید مربی و متربی دو شخص متفاوت از هم باشند بلکه در شرایطی انسان می تواند مربی خود باشد و از روشهای خود تربیتی بهره مند گردد)دانش 0589 ص 01 (..o c onnor استاد دانشگاه لیورپول انگلستان در کتاب "مقدمه ای بر فلسفه تعلیم و تربیت" در صفحه 5 میگوید: تعلیم و تربیت از امور زیر تشکیل می شود: الف. یک دسته تکنیک یا روشی در انتقال معلومات مهارت گرایشها. ب. یک دسته تئوریها که اجرای تکنیک ها تأیید میکند. باشد. ج. یک دسته ارزشها یا آرمانها که در هدفهای انتقال معلومات مهارتها و گرایشها منعکس شدهاند. در این تعریف کسب معلومات و مهارتها مهم تلقی شده و تغلیم و تربیت ناظر بر روش انتقال معلومات می "پرفسور برودی" استاد تعلیم و تربیت دانشگاه ایلینویز در کتاب" بنای یک فلسفه تعلیم و تربیت" در صفحه 2 تعلیم و تربیت را به عنوان کنترل یادگیری مورد بحث قرار میدهد بنابراین آن دسته از یادگیریها که تحت کنترل قرار دارد مورد بحث تربیتی است و با تعلیم و تربیت مربوط میباشد. پروفسور برودی سه نوع تربیت را مورد بحث قرار می دهد: الف. تربیت محیطی: این نوع تربیت تقریبا " خود به خود" صورت میگیرد. تماس اجتماعی فرد با دیگران سبب فراگیری اموری مثل غذای معین راه رفتن در پیاده رو میشود. ب. تربیت غیر رسمی: آنچه در خانواده یا موسسات غیر تربیتی به فرد آموخته میشود و بیشتر جنبه عملی دارد به عنوان تعلیم و تربیت غیر رسمی تلقی میشود. ج. تربیت رسمی: در تربیت رسمی قصد تعلیم یا عادت دادن training یا هر دو واضح است و موسسهای برای انجام وظیفه تشکیل میشود)شریعتمداری 0582 ص..)75 از بررسیهایی که در زمینه تربیت بدست آمده است میتوان به موارد زیر اشاره کرد: اتخاذ تدابیر مقتضی به منظور فراهم کردن شرایط مساعد برای رشد و کمال)شکوهی 0568 ص 6 (. مجموعه اعمال یا تأثیرات عمدی و هدفدار یک انسان بر انسان دیگر به منظور ایجاد صفات اخالقی و عمل یا مهارتهای حرفهای)اعرافی و همکاران 0574 ص 566 (. تربیت از کلمه ر ب و اخذ شده و به معنای پرورش و رشد جسمی و غیر جسمی است)میاالره 0571 ص 51 (. پرورش استعدادهای درونی که بالقوه در یک شیء موجود است به فعلیت درآوردن و پروردن)مطهری 0567 ص 58 (.

39 د) بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 23 جم» موعه تدابیر و روشهایی است که برای ایجاد ابقاء و اکمال ادراکات تمایالت تصمیمات و اقدامات مطلوب در متربی صورت می پذیرد«)بهشتی سعید 0589 ص 42 (. فعالیتی منظم و مستمر در جهت کمک به رشد جسمانی شناختی اخالقی عاطفی و بطور کلی پرورش و شکوفایی استعدادهای متربی به گونهای که نتیجه آن در شخصیت متربی بویژه در رفتارهای او ظاهر خواهد شد)حاجی دهآبادی 0577 ص 04 (. تربیت در اصطالح خاصی در آمدن و یافتن هویت درست و مطلوبی میباشد که شامل تربیت اخالقی تربیتهای دینی و به اصطالح تزریق اخالقیات در وجود انسانی میشود)مقام معظم رهبری سال سخنرانی 0565 در باب تربیت(. تربیت اسالمی: در منابع اسالمی آنچه هدف ارسال رسل و بعثت انبیاء الهی علیهم الس الم شمرده شده است تربیت انسان و انسانسازی و به فعلیت رساندن تمام گنجینهها و استعدادهای نهفته در درون وی بوده است چ شتی 0 ص 58( هدف از آفرینش انسان و تربیت او جز این نمیتواند باشد. اتفاقا در قرآن خداوند نیز به عنوان مربی انسان معرفی شده است.)اسرا 42( چنان که اشاره شد در علم تعلیم و تربیت از جمله مهمترین امور نظریهپردازی و نیز پیریزی یک نظام تربیتی منسجم و کارآمد میباشد و مهمترین عناصر در یک نظام تربیتی عبارتند از: اهداف مبانی اصول شیوهها خط مشیها و روشهای تربیتی که بخش زیادی از آن در منابع اسالمی آمده است بقیه امور از قبیل راهبردها وسایل و ابزار تکنیکها و فنون یا عبارت اخرای همان چهار امر است یا فرعی از فروعات همانهاست که باید از علوم دیگر کمک گرفته شوند. در تعلیم و تربیت اسالمی از جهت منابع علمی تنوع بسیاری مشاهده میشود. قرآن کریم و روایات منابع بسیار غنی و عمیقی در جهت استخراج و استنباط بسیاری از مسائل مربوط به تعلیم و تربیت به حساب میآیند.)مترجمان غالمرضا متقی فر و اسداهلل طوسی 0571 ص 54 ( فالسفه و مربیان مسلمان تعلیم و تربیت با استفاده از منابع غنی و پایان ناپذیر وحی و میراث گرانقدر انبیاء الهی و ائمه اطهار علیهم السالم آثار گرانسنگی را از خود در تربیت به یادگار گذاشتهاند. منابع موجود در این زمینه که از قدیم توسط فالسفه و مربیان مسلمان تعلیم و تربیت به نگارش درآمده میتواند شاهد این مدعا باشد. اهمیت سبك زندگی اسالمی یکی از آموزههای مشترک همه ادیان الهی این است که در متون دینی از یک سو سبک زندگی غیر الهی مذمت و تخطئه شده است و آسیب شناسی درخوری از سبک زندگی آنان به عمل آمده است. این نکته هم ناظر به ساحت فردی انسانها و هم ناظر به ساحت جمعی آدمی است. برخی از آیات قرآن وضع موجود انسان را مورد مذمت قرار میدهد.)مانند سوره عصر آیه 4 احزاب 67 و 011

40 / 22 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 حج ابراهیم 52 علق 6 معارج 09 و 41 اسراء 00 شوری 28 زخرف 05 و( برخی دیگر از آیات قرآن بخشی از ساحت جمعی انسانها را مورد نکوهش قرار میدهد.)مانند سوره عنکبوت آیه 4 و 5 انفال. 45 ابراهیم 24 انسان اعراف 92 و 95 از سوی دیگر( در برخی از آیات سبک زندگی مورد تأیید اسالم نیز بیان شده است تا انسانها بدانند سبک زندگی مطلوب اسالمی چیست و ویژگیها و آثار آن چه میباشد و رسیدن به آن ممکن است. اسالم یکی از ابزارهای سازنده سبک زندگی میباشد. دستورات دینی و معنویت شکل دهنده و تأثیرگذار بر سبک زندگی افراد است. سبک زندگی اسالمی یعنی در زندگی هر فرد چه شخصی چه خانوادگی و چه اجتماعی قواعد و الگوها و قالبها و مالکهای اسالمی نقش مهمی ایفا کند یعنی روشها را بر اساس آنچه اسالم گفته و خواسته است به کار گیرد. )شریعت پناه 0594 ص 51 (. سبک زندگی راههای گوناگون زندگی فرد یا گروه است و شامل الگوها اعتقادات سلیق ها و ارزشها و هنجارهایی است که در زندگی روزمره به کار میرود)تنهایی وخرم 0589 ص 045 (. هر مکتب مذهبی سبک زندگی برای بشریت عرضه میکند و مدعی است جامعه مطلوب و زندگی سالم در نتیجه پیروی از روش زندگی است که آنان عرضه میکنند. اسالم یکی از بنیانهای سازنده سبک زندگی انسان است)رجب نژاد و همکاران 0590 ص 9 ( مفهوم سبک زندگی اسالمی با مفهوم سبک زندگی که آدلر بیان میکند شباهتهایی دارد. بعضی از این شباهتها شامل 0.توجه به ارزشها 4.کل نگری 5. غایتگرایی 2. جهت یابی فردی 5. خود خالق و... است)هادوی 0590 ص 24 (. الگوهای غیر اسالمی تصمیماتی که در زندگی گرفته میشود بر مبنای به حرکت واداشتن فکر و رسیدن به تحرک فکری به هدف خود که دستیابی به اهداف در زندگی است دست پیدا کند ولی در الگوی اسالمی تصمیمات را به گونهای میگیرند که تحرک فکری او حاکمانه باشد نه خادمانه و در خدمت هواهای نفسانی. از نظر اسالم فکری و تصمیمی در زندگی انسان حکیمانه است که بر اساس عقل حاکم تولید شده باشد)خطیبی و ساجدی 0594 ص 06 (. امامان معصوم در دو قرن و نیم حضور خود در جامعهی اسالمی تمامی تالش خود را مبذول داشتند که سبک زندگی اسالمی را تبیین کرده و با توجه به اوضاع هر عصری سبک خاصی از زندگی اسالمی را ارائه دهند. مجموعهای که اکنون از سنت و سیره آنان در اختیار ما است به خوبی نشان می دهد که ایشان سبکهای متعددی از زندگی را برای زمان و مکانها ارائه دادند که مبتنی بر شیوه زیست اسالمی است. مهندسی فرهنگی که امامان برای ارائه سبک زندگی اسالمی انجام دادند مجموعهای علمی و عملی است که باید به عنوان سرمشق مورد استفاده جوامع امروز اسالمی قرار گیرد. سبک زندگی اسالمی را باید از پیشوایان دینی آموخت که در زندگی خود تمامیت اسالم را تجسم و عینیت بخشیده و آن را در زندگی خود آزموده و با موفقیت ارائه دادند. در جهت تحقیق این امر الزم است مفاهیم

41 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 25 سبک زندگی اهل بیت برای جامعه تبیین شود تا پذیرش آنها توسط افراد جامعه امکانپذیر باشد و در این میان سازمانهای فرهنگی نقش مهمی ایفا میکنند)حسومی 0594 صص 5-4 (. از دیدگاه مقام معظم رهبری جایگاه سبک زندگی اسالمی در تشکیل تمدن نوین اسالمی بسیار مهم است. ایشان تمدن نوین اسالمی را دارای دو بخش ابزاری و اصلی میدانند"بخش ابزارى عبارت است از همین ارزشهایى که ما امروز برای پیشرفت کشورها مطرح میکنیم: علم صنعت سیاست اقتصاد اقتدار سیاسى و نظامى اعتبار بینالمللى تبلیغ و ابزارهاى تبلیغ اینها همه بخش ابزارى تمدن است وسیله است)سیدعلی خامنه ای 0590(. و بخش اصلی تمدن نوین اسالمی عبارت است از "آن چیزهایی است که متن زندگى ما را تشکیل میدهد که همان سبک زندگى است که عرض کردیم. این بخش حقیقى و اصلى تمدن است مثل مسئلهى خانواده سبک ازدواج نوع مسکن نوع لباس الگوى مصرف نوع خوراک نوع آشپزى تفریحات مسئلهى خط مسئلهى زبان مسئلهى کسبوکار رفتار ما در محل کار رفتار ما در دانشگاه و... اینها آن بخشهای اصلى تمدن است که متن زندگى انسان است)همان(. اهمیت ارائه و تبیین سبک زندگی نزد اهل بیت چنان است که پیامبر اعظم کوشید تا یک سبک زندگی جدید را در قالب شیوهی جدیدی از زیست ارائه دهد که مبتنی بر آموزههای وحیانی قرآن و عقالیی و فطرت بشر باشد. اما پس از پیامبر به سبب ارتباط جامعه با فرهنگها و تمدنهای دیگر شیوهها و سبکهای دیگری از زندگی شناسایی شد)حسومی 0594 ص 8-7 (.. اسالم یکی از ابزارهای سازنده سبک زندگی انسان میباشد. دستورات دینی و معنویت شکل دهنده و تأثیرگذار بر سبک زندگی افراد است. روشهای تربیتی روشهای تربیتی مظهر و نمود بارز کار تربیت هستند و بخش اعظم توفیق مربی و نظام تربیت در گروی شیوههایی است که او برای رسیدن به اهداف تربیتی اتخاذ کرده و بکار میبندد به همین جهت گزاف نیست اگر بگوئیم خطیرترین و دشوارترین مرحله از فرایند تربیت تعیین و تشخیص روشهای تربیتی و استفاده و بکارگیری صحیح و مؤثر آن است. روش را می توان راه و طریقهای دانست که میان اصل و هدف امتداد دارد و عمل تربیتی را منظم و موصل به هدف و منظور مرب ی میکند)هوشیار 0547 ص 44 (. چنانکه اصول بر مبانی تکیه دارند روشها نیز بر اصول مبتنی هستند. البته اصول و روها از یک سنخ هستند زیرا هردو دستور العملاند و به ما میگویند که برای رسیدن به مقصد و مقصود مورد نظر چه باید کرد اما تفاوت آنها در این است که اصول دستوالعملهای کلی و روشها دستوالعملهای جزئی هستند پس بهتر است بجای آنکه سلسلهای از روشها را بدون ضابطهای در کنار هم آوریم آنها را بر حسب قرار گرفتن در دامان اصول تربیتی مختلف دسته بندی کنیم)باقری 0588 ص 88 (. همچنین روش را می توان راه رسیدن به یک هدف تربیتی دانست که در قلمرو تعلیم وتربیت به عنوان یک علم دستوری و کاربردی در بردارنده مفهوم باید است و می توان آن را یکی از گزارههای باید شناختی در تعلیم و تربیت دانست)بهشتی سعید

42 / 28 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز ص 065 (. بنابراین توضیحات می توان روشهای تربیتی را چنین تعریف کرد:»مفاهیم و گزارههای جزئی انشائی و توصیهای اندکه راه های رسیدن به اهداف تربیتی را باز مینمایانند«)بهشتی سعید 0589 ص 016 (. روش شناسی پژوهش روش این پژوهش روش توصیفی تحلیلی است. روشی که معموال در مطالعات مربوط به حوزه فلسفه تعلیم و تربیت مورد استفاده قرار میگیرد. این روش به منظور توصیف عینی و کیفی محتوای مفاهیم به صورت نظامدار انجام میشود و مطالب مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد بطوری که هر یک از اجزای سازنده موضوع قابل شناخت و بررسی گردند)حافظ نیا 0580(. بنابراین به ترتیب طرح موضوع ذکر شده تنظیم و طبقهبندی اطالعات تجزیه و تحلیل و نتیجهگیری صورت میگیرد یعنی مطابق فرایند منظم کار به پیش میرود. روش گردآوری اطالعات: در این تحقیق برای جمعآوری اطالعات از روش کتابخانهای استفاده می شود. و همچنین از فرایند فیش برداری جهت ضبط و ثبت مطالب استفاده میشود. در این فرایند ممکن است عین مطلب به صورت نقل قول مستقیم یا برداشت پژوهشگر از مطلب و به صورت نقل قول غیر مستقیم یا ترجمه از زبانی به زبان دیگر باشد. روش تجزیه و تحلیل دادهها: چون دادههای بسیاری از تحقیقات علمی کمی نبوده جنبه آماری ندارد و معیار و مبنای دیگری غیر از روشهای آماری باید برای تجزیه و تحلیل آنها بکار برد این مبنا و معیار در تجزیه و تحلیل های کیفی مشخصا عقل منطق و تفکر و استدالل است یعنی محقق با استفاده از عقل و منطق و غور و اندیشه باید اسناد و مدارک و اطالعات را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار دهد و حقیقت و و اقعیت را کشف و اظهار نماید)حافظ نیا 0587 ص 8 ( در این پژوهش از روش تحلیل محتوا استفاده شده است تا بتوان سخنان و پیامهای مرتبط با موضوع را تفسیر و تحلیل کرد. با توجه به ماهیت موضوع این پژوهش نیازمند بررسی کتبی زمینه روشها و رویکرد پژوهش هرمنوتیکی هستیم. تجزیه و تحلیل محتوا یکی از روشهای جمعآوری و تحلیل اطالعات در علوم اجتماعی و انسانی است که اخیرا مورد توجه زیادی قرار گرفته است. در این روش پژوهشگر به جای آنکه نگرشها باورها و دیدگاههای افراد را از طریق پرسشنامه مورد سنجش قرار دهد پیامهایی را که آنان توصیه کردهاند مورد بررسی قرار میدهند. در واقع تجزیه و تحلیل محتوا به کارگیری روشهای علمی

43 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 23 برای بررسی محتوای مدارک اسنادی است. نمونهها در این روش همان اسناد است. همچنین این روش فنی برای یافتن نتایج)پژوهش( از طریق تعیین عینی و منتظم ویژگیهای مشخص پیامهاست. این تعریف تحلیل محتوا را محدود به روشهای کم ی نمیداند و نیز استنتاج درباره معنای پنهان پیامها را مجاز دانسته و آن را به توصیف ویژگیهای آشکار پیامها محدود نمیسازد)هولستی ترجمه ساالرزاده امیری 0575 ص 69 (. این روش دربردارنده برجسته سازی محورها و خطوط اصلی یک متن با هدف فراهم آوردن تحلیلی توصیفی و ارائه واقعیت در سطح یا عمق یا تحلیل عینی و مانند آن است)بهشتی 0581 ص 01 (. که شامل مراحل زیر میباشد: گردآوری منابع مطالعه کلی و اجمالی فیش برداری طبقه بندی اطالعات بررسی سواالت نتیجهگیری یافتههای پژوهش تأثیر روشهای تربیتی امام محمد باقر)ع( بر روند بهبودی زندگی فردی روشهای تربیتی 0 -زمینهسازی)ایجاد زمینه سالم تربیتی(: طبق این روش باید شریطی را که تسهیل کننده حاالت و رفتارهای مطلوب یا نامطلوب هستند از پیش به نحو مقتضی دگرگون کرد یکی ناظر به فراهم آوردن شریط اولیهای است که احتمال بروز رفتارها و حاالت مطلوب را باال میبرد و دیگری ناظر به جلوگیری از شریط اولیه است احتمال رفتارها و حاالت نامطلوب را افزایش میدهد. امام باقر)ع( میفرماید. هر که خوش نیت باشد روزیاش افزایش مییابد. امام باقر میفرماید: خداوند بنده مؤمنش را با بال مورد لطف قرار میدهد چنانکه سفر کردهای برای خانواده خود هدیه میفرستد و او را از دنیا پرهیز میدهد چنانکه طبیب مریض را پرهیز میدهد)مجلسی 0215 ج 75 ص 081(. چنانچه ملکات نفسانی انسان را مورد توجه قرار دهیم تقوا نیکوترین فضیلت او است. تقوا به معنای حفظ و نگهداری است. وقتی این کلمه در زمینه اخالقی و تربیتی به کار میرود به معنای حفظ خود تسلط بر خود اداره خود و قرار دادن اعمال و رفتار خود در مسیر منطقی است. بنابراین تقوا به معنای عام کلمه الزمه زندگی هر فردی است که میخواهد انسان باشد و تحت فرمان عقل سلیم زندگی و از اصول معی نی در زندگی خود پیروی کند)شریعتمداری 0526 ص 45 84(.

44 / 24 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز ابتالء: دراین روش انچه مراد است که فرد بتواند علی رغم فشار و اقتضای شرایط خود مبدا نحوه حرکت و شکلگیری خویشتن قرار گیرد. امام باقر میفرماید: نهایت کمال فهم در دین و صبر بر مصیبت و اندازهگیری در خرج زندگانی است.)مجلسی 0215 ج 75 ص 074 (. تعلیم و تربیت در این باره باید بر شناخت و معرفت استعدادهای گوناگون انسانی و ابعاد مختلف جسمی روانی قوای مادی و معنوی نقاط ضعف و قوت انسان مبتنی باشد.)شکوهی 0578 ص 4 (. "تربیت عبارتست از هدایت و اداره جریان ارتقایی و تکاملی و مراد از جریان ارتقایی و تکاملی نیز شاگرد و زندگی وی آینده است. بر این اساس مقصود از اصول آموزش و پرورش جستجوی این گونه مبانی عقالنی و معیارهایی است که به وسیله آن می توان در هر مورد با کمال صحت رفتار و تربیتی مطلوب کرد. رفتاری که به وسیله آن میتوانم هر وضع خاص تربیتی یعنی هر طفل را از موقعیت خاص خود که به هدف مطلوب برساند.)هوشیار جلد اول 0555 ص 9(." 5 -تغییر موقعیت: از انجا که شزیط مختلف زمانی مکانی و اجتماعی مبدا تاثیر گذاریهای متفاوتی بر انسان است برای ایجاد حاالت مطلوب در وی الزم است روابط او با شریط مزبور را دچار تغییر سازیم. امام باقرمیفرماید: سه چیز از خصلتهای نیک دنیا و آخرت است: از کسی که به تو ستم کرده است گذشت کنی به کسی که از تو بریده است بپیوندی و هنگامی که با تو به ندانی رفتار شود بردباری کنی. تهذیب و تربیت ب عد معنوی انسان در گرو آگاهی او است. هر انسانی به مقدار آگاهی و معرفتش میتواند رشد یابد و کامل شود. پس مهمترین عامل رشد و تکامل انسان آگاهی او است. انسان متعهد انسانی است که موقعیت خود را در جهان شناخته و در به ثمر رساندن ملکات نفسانی خود کوشا باشد.)جوادی آملی 0585 ج 4 ص 505 (. امام باقر میفرماید: غیبت آن است که درباره برادرت چیزی را بگویی که خداوند بر او پوشیده و مستور داشته است. و بهتان آن است که عیبی را که در برادرت نیست به او ببندی)مجلسی 0215 ج 75 ص 078( پس هدف این است که انسان به صورتی تربیت شود تا ادارهکننده خویشتن باشد. تمایالت یا هوای نفسانی خود را تحت کنترل درآورد و از آنچه غیر منطقی و غیر عقالنی است خود را دور کرده و آنچه را شایسته انسان بودن او است انجام دهد. 2- اسوهسازی: در این روش مربی میکوشد نمونه رفتار و کردار مطلوب را عملل در معرض دید متربی قرار دهد و بدینگونه موقعیت اجتماعی او دگرگون کند تا او به پیروی پردازد ومطابق با ان عمل نمونه در خویشتن پدید آورد امام باقر میفرماید: تو را به پنج چیز سفارش میکنم: اگر مورد ستم واقع شدی ستم مکن اگر به تو خیانت کردند خیانت مکن اگر تکذیبت کردند خشمگین مشو اگر مدحت کنند شاد مشو و اگر نکوهشت کنند بیتابی مکن.)مجلسی 0214 ج 75 ص 067(.

45 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 21 تردیدی نیست که خانواده نقش اساسی در تربیت فرزند دارد و پرورش صحیح فرزندان بدون توجه جدی والدین به این امر مهم و ایجاد فضای مناسب و آرام برای آن میسر نیست. نابسامانی خانواده اختالف و نزاعهای والدین عدم رابطه صمیمی میان اعضای خانواده به ویژه والدین و فقدان امنیت و آرامش الزم در جامعه کوچک خانواده تربیت صحیح فرزند را به مخاطره میاندازد. چگونه روشها و اصول تربیتی امام باقر)ع( میتواند نقش والدین رادر تربیت فرزندان به اعتدال و عدم کجروی رهنمود کند روش تربیتی: 0- روش مواجعه با نتایج اعمال: نشان دادن پیامدها یعمل فرد اکتفا کرد یکی اینکه ما فرد را نسبت به پیامدها اگاه میکنیم و دیگر اینکه او را وا میگذاریم تا با نتایج اعمال روبرو شود. امام باقر میفرماید: خداوند در روز قیامت در حساب بندگانش به اندازه عقلی که در دنیا به آنها داده است دقت و باریک بینی میکند.)مجلسی 0215 ج 7 ص 467 ( تعلیم و تربیت باید سازگاری و مخالفت با جامعه را به فرد بیاموزد. در سازگاری انسان ضمن حفظ ویژگیهای فردی باید درصدد تفاهم و وحدت با دیگران برآید. سازگاری در جامعه به معنای مطلق تسلیم در برابر جمع یا تأیید وضع موجود نیست بلکه فرد ضمن اینکه با دیگران میزی د استقالل و هویت فردی خود را نیز حفظ میکند و آزاد است تا هدف و خط مشی زندگی خود را بر اساس تجربیات و امکانات موجود برگزیند. امام باقر میفرماید: خداوند دشنام گوی بی آبرو را دشمن دارد.)مجلسی 0215 ج 75 ص 076(. اهمیت دادن به واجبات نخستین گام در مسیر رشد و تعالی انسان است و از سوی دیگر باید از آنچه دین خطا گناه و پلیدی شناخته خود را حفظ و صیانت کند همان چرا که گناه انسانیت انسان را از بین برده وجدان اخالقی را در انسان میکشد و او را به مرحلهای میرساند که قرآن میفرماید:)أ ولئ ک ک ال أ ن عام ب ل ه م أ ض ل اعراف 06 ( از آنجا که انسان پرتویی از کمال مطلق و نشأت او از خدا است وظیفه دارد خود را به صفات خداوند متصف کند و هرگز گرد ظلم و بیعدالتی و دیگر انحرافهای اخالقی و اجتماعی نگردد. تقوای دینی و االهی یعنی انسان از اصول و روشی که دین برای زندگی معی ن ساخته پیروی کند. علم و ایمان باید فرد را به شرکت داوطلبانه و مسئوالنه در فعالیتهای مربوط به جوامع کوچک و بزرگ سوق دهد و به رعایت حقوق دیگران وا دارد. 4- روش مبالغه در پاداش: پاداش دادن به فردی که تن به کوشش و تالش داده و سعی خود را ابراز نموده از اصل فضل است. امام باقر میفرماید: چه بسیار خوب است نیکیها پس از بدیها و چه بسیار بد است بدیها پس از نیکیها.)کلینی ج ص 258( در مناسبات انسانی است که یکی از عالیترین ویژگیهای آدمی یعنی احسان مطرح میشود. احسان نیکی کردن به دیگران و مراعات مردم است.)بازرگان ص 056

46 / 22 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز (. قرآن میفرماید: إ ن الل ه ی أ م ر ب ال ع د ل و ال إ ح سان و إ یتاء ذ ی ال ق ر بی و ی ن هی ع ن ال ف ح شاء و ال م ن ک ر و ال ب غ ی ی ع ظ ک م ل ع ل ک م ت ذ ک ر ون.)نحل: 91( از نظر اسالم احسان به مردم چنان اهمیتی دارد که افراد تسلیم در برابر خداوند و نیکوکاران را شایسته)پاداشی بزرگ( میداند: ب لی م ن أ س ل م و ج ه ه ل ل ه و ه و م ح س ن ف ل ه أ ج ر ه ع ن د ر ب ه.)بقره: 004( 5 -تغافل: در این روش بر خالف روش قبل مربی باید ضعفهای متربی را به طریقهای پنهان کند و از آنها در گذرد تا بروز ضعفهای او موجب از دست رفتن عزت برای متربی نگردد. امام باقر میفرماید: بر شما باد به پرهیزکاری و کوشش و راستگویی و پرداخت امانت به کسی که شما را بر آن امین دانسته است چه آن شخص نیک باشد یا بد.)مجلسی 0215 ج 75 ص 079(. بیتردید روابط خوب والدین با هم و نوع رفتار آنها با فرزندان در ایجاد فضای مناسب و آرام بعنوان زمینه خوشبختی و پیشرفت و رسیدن به آرزوها بسیار مهم است و برعکس نزاعهای خانوادگی و اختالف والدین و نبودن صمیمیت و آرامش عالوه بر ایجاد فضای اضطراب و یاس موجب عدم اعتماد به نفس در فرزندان دوری از خانواده افتادن در دامهای اجتماعی و به مخاطره انداختن تربیت فرزندان میشود. پیامدهای مثبت روابط خوب و پیامدهای منفی روابط سرد بر همه اعضای خانواده تاثیر دارد. امام باقر)ع( سفارش میکند که در خانواده عالوه بر این که احسان و نیکی و خوش رفتاری الزم است بلکه باید این خوش رفتاری را به بهترین وجه ممکن ابراز کرد. درسابق روشهای تربیتی والدین و مربیان نیازی بشناخت و درک کودک نداشتند و از الگویهای از پیش ساخته شده پیروی میکردند چه بسا همان کودکی که سعی میکرد مطابق الگوی مقبول بار آید اگر ازادش میگذاشتند بمراتب بهتر از انچه انان میخواستند بار میآمد. پس در امر تربیت فرزندان والدین باید بکوشند که نارساییهای کودک را به رخش نکشند. اگر کار اشتباهی کرد او سر زنش نکنند بلکه دوستانه علت را برایش بگویند. نتیجه اینکه برای کودکان و نوجوانان باید نمونه خوبی باشند تا فرزندان با تقلید در اعمال صحیح را بیاموزند و اولیا باید احتیاجات عاطفی کودکان را ارضاء و در ضمن او را تشویق به داشتن عقاید و رفتار و تصمیمات مستقل بنمانید. یکی از نکات مهم در تربیت فرزندان توجه بهداشت روانی آنها است یعنی رسیدگی به احتیاجات جسمی کودکان کافی نیست بلکه همراه با آن باید خصوصیات رشد روانی آنان را شناخت و موجبات رشد آنها را فراهم کرد. والدین در محیط خانواده نباید فضای مناسب خانه را با مشاجره بین خود شلوغ کنند و محیط خانه را غیر تحمل بوجود بیاورند. والدین باید دارای صفات برجسته شکیبایی فداکاری گذشت جوانمردی و بخشش درستکاری و دادگری باشند در اینصورت فرزندانشان بدون هیچگونه پافشاری از آنان تقلید خواهند نمود وبه دستورات آنها عمل خواهند کرد و در آخر اینکه والدین باید در اوان کودکی و دوران نوجوانی به استقالل و ازادی فرزندانشان احترام بگذارند و با شنیدن مشکالتشان به گوش دادن به پیشنهاداتشان با قبول برخی از سلیقههایشان به رشد آنها کمک شایان کنند. لذا میفرماید "هر کسی که با روشی نیکو و پسندیده به همسر و فرزندان خود نیکی کند عمرش طوالنی میشود. " االمام الباقر علیه السالم: کسی که برای گذران زندگی)خود و( عیالش تالش میکند

47 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 22 همانند مجاهد در راه خداست.)حرعاملی 0219 ج 04 ص 25 ( و ج ه ه م ث ل ال ق م ر ل ی ل ه ال ب د ر.)حرعاملی 0219 ج 07 ص 40 ح 5(. امام محمد باقر)علیه السالم( فرمود: هرکس دنیا را به جهت یکی از این سه حالت طلب کند: بی نیازی از مردم آسایش و رفاه خانواده و عائله اش کمک و رسیدگی به همسایه اش روز قیامت در حالتی محشور میگردد و به مالقات خداوند متعال نایل میشود که صورتش همچون ماه شب چهارده نورانی است. 3- عبرت آموزی: موعظه در این روش نه محور خود فرد با که با نظر به دیگران شکل میگیرد خواه این دیگران از پشیینیان باشند یا از همراهان عبرت یعنی عبور کردن روش ایه است پدیدهها را ایت دیدن و از سطح در گذشتن به اعماق رسیدن است. اختالف نظر امری طبیعی است. افراد از لحاظ خصوصیات روانی تجربیات اجتماعی امکانات و تخصص با هم تفاوت دارند. تفاوتها این فرصت را فراهم میآورد تا افراد طبق استعدادهای خود پرورش یابند و نقش خود را در زندگی جمعی ایفا کنند. البته تعلیم و تربیت باید تفاوت میان مخالفت اصولی با منفیبافی عیبجویی حمله و تعرض به دیگران را نیز به افراد بیاموزد.)شریعتمداری 0562 ص 45 84(. روایتها و احادیث امام باقر)ع( چگونه میتواند شگلگیری و پایداری تداوم خانواده در رشد تربیتی فردی را هموار سازد روش تربیتی: 1- ذکر و یادآوری: ذکر و یادآوری از روشهایی است که برای توجه دادن افراد به امور اخالقی و تربیتی و آگاه شدن از وظایف فردی و اجتماعی به کار میرود قرآن بر پیامبر)ص( یم فرماید.)فذکر ان نفعت الذکری و ذکر ان الذکری تنفع المومنین. اعلی 69 / ذاریات /55( انسان فراموش کار است و گاه از نتیجه و حاصل کارها غافل میشود. لذا باید او را متذکر برخی وظایف نمود و به یاد او آورد که چه میکند و به چه نتیجه ای میرسد و چه کاری باید بکند امام باقر میفرماید: از دشمنی بپرهیزید زیرا فکر را مشغول کرده و مایه نفاق میگردد.)مجلسی 0215 ج 4 ص 510 ( روشهای تربیتی منتسب امام باقر)ع(اساسا برداشتهایی که از کیفیت گفتار و چگونگی و کیفیت رفتار حضرت به دست آمده است وچگونگی بیان مطلب و چگونگی برخورد رفتار مربی با متربی در موقعیتهای گوناگون تربیتی و میزان اثربخشی آن نوع رفتار و گفتار بر ذهن و روان کودک موضوعی است که بر کسی پوشیده نیست. در سیرة امام چه در مقوله گفتار و چه در مقوله رفتار از لحاظ کیفیت و چگونگی آنها مواردی مالحظه میشود که کمتر مربی و معلمی توان انجام آنها در تمام لحظات آموزشی و تربیتی در میدان عمل را دارد)پاک نیا 0580 ص 04 (. 2- اعطای بینش: نوعی اگاهی عمیق و گسترده است یک نوع اعطای بینش در باره نظام هستی است شهادت احاطه و افاضه میباشد. امام باقر میفرماید: چه بسا شخص حریص بر امری از امور دنیا که بدان

48 / 22 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 دست یافته و باعث نافرجامی و بدبختی او گردیده است و چه بسا کسی که برای امری از امور آخرت کراهت داشته و بدان رسیده ولی به وسیله آن سعادتمند گردیده)مجلسی 0215 ج 75 ص 041 (. خانواده به عنوان اولین و پایدارترین نهاد جامعه بیشترین اهمیت را در شکلگیری شخصیت و روحیات فردی اعضای آن برعهده دارد و بزرگ ترین نقش را در سالم سازی جامعه ایفا میکند. بنیان خانواده بر پایه محبت اعضا به یکدیگر بنا نهاده شده است خانواده اهمیت فوق العادهای در رشد کودک دارد. فقدان خانواده اثر منفی در طفل بجا میگذارد. خانواده نباید به هیچ وجه از تربیت کودک غافل بماند. نه بدین دلیل که بعنوان یک انجام وظیفه است بلکه به اینکه بدون حضور خانواده و احساسات عالی پرورش نمییابد. و شاید اهمیت نقش خانواده را از ارتباط والدین و فرزندان به عنوان یک عامل مهم تعیین کننده سالمت فرزند و خانواده میباشد. به گونهای که می توان محبت را مهمترین عامل در بهداشت و سالمت روحی)ثالث لم یجعل اهلل عز و جل الحد فیهن رخصة: اداء االمانة الی البر و الفاجر و و الوفاء بالعهد للبر و الفاجر و بر الوالدین برین کانا او فاجرین(. سه چیز است که خداوند اجازه ترک آنها را به هیچ کسی نداده است: ادای امانت به نیکوکار و بدکار وفای به عهد برای نیکوکار و بدکار و نیکی به پدر و مادر چه نیکوکار و چه بدکار.)ابن واضح 0216 ص 95( امام باقر علیه السالم فرموده اند:»من بر والدیه طوبی له زاد اهلل فی عمره«خوشا بر حال کسی که به پدر و مادر خود نیکی کند چرا که خداوند بر عمر او میافزاید.)ابن شعبه حرا نی 4104 ص.)458 بر این اساس احادیث و روایات اسالمی علم و عقل دارای دو منشا و بر دو نوعند: اول علم و عقل مسموع)اکتسابی( که از محیط به دست میآید و دوم علم وعقل مطبوع که ریشه در طبیعت و سرشت آدمی دارند. که در تعلیم و تربیت اسالمی علم و عقل الزم و ملزوم یکدیگرند.)مطهری 0567 ص 55 (. اما الزمه تحقق چنین امری اعتقاد عملی و نظری به چنین اندیشه و روشی است. منظور از اعتقاد عملی آن است که به امکان وجود چنین روشها و شیوههای تربیتی یقین داشته باشیم و در ساختارمند کردن نظریه مذکور و عینیت بخشیدن به آن اقدام کنیم و تعلیم و تعلم از مهمترین امور سعادتآفرین برای انسان است. در سایه تعلیم و تربیت است که فرشتگان در برابر انسان سجده کردند و در سایه تعلم است که انسان میتواند دیگران را رشد داده و از علم آنها نیز بهرهمند شود. در اندیشه امام انسان تربیت یافته شریف و بلند مرتبه است و هیچ چیز با این شرافت برابری نمیکند.)هوشیار 0555 ص 8.( 5. موعظه حسنه: گاهی مستمع در برابر موعظه مقاومت حتی لجاجت میکند قرآن با قید حسنه نام برده تا از موعظه سیئه جدایش کند. ادع الی سبیل ربک بالحکمه والموعظه الحسنه و جادلهم بالتی هی احسن.)نحل /045( ویژگیهای موعظه حسنه را میتوان در 6 مورد خالصه نمود:

49 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 23 باشد 0- سخن سنجیده همراه با حکمت 4 -پند نیکو 5- با بهترین الفاظ با مخاطب بحث کند 2 -توام با عمل 5( خیرخواهی واعظ در موعظهاش هویدا باشد 6- پند خارج از حضور افراد باشد. امام باقر علیه السالم فرمودهاند: «من بر والدیه طوبی له زاد اهلل فی عمره» خوشا بر حال کسی که به پدر و مادر خود نیکی کند چرا که خداوند بر عمر او میافزاید)حرانی 0219 ص 458(. امام محمد باقر علیه السالم در مورد رعایت حق والدین بعد از مرگشان میفرمایند: ان العبد لیکون بارا بوالدیه فی حیاتهما ثم یموتان فالیقضی عنهما د ینهما و ال یستغفر لهما فیکتبه اهلل عزوجل عاقا و انه لیکون عاقا لهما فی حیاتهما غیر بار فاذا ماتا قضی و استغفر لهما فیکتبه اهلل عزوجل بارا گاهی انسان در دوران حیات پدر و مادر به آنان احسان و نیکی میکند ولی پس از مرگ آنان را فراموش نموده دین آنها را ادا نمیکند و برای آنها از خدا طلب آمرزش نمیکند. خداوند چنین کسی را عاق والدین ثبت میکند. و گاهی انسان در دوران حیات پدر و مادر نسبت به آنان عاق شده و از هرگونه احسانی درباره آنان دریغ میورزد. چون مرگ آنان فرا رسد قرض آنها را ادا میکند و برای آنها از خداوند مغفرت میخواهد خداوند او را جز نیکوکاران به پدر و مادر ثبت میکند.)مجلسی ج 72 ص 59(. توصیههای تربیتی امام باقر ترجمان نگرش و نگاه دقیق آن بزرگوار به جهانبینی هستیشناسی و انسانشناسی اسالمی است. آنگاه که در تربیت آدمی از توجه داشتن به رشد کرامت و عزت نفس آزادی و عدم تبعیض توصیه میفرماید تا آنجا که به پرهیز از تنبیه و عدم عیبجویی از متربی امر میفرماید در حقیقت توجه همه اندیشهوران را به تبیین ارزش جایگاه و منزلت انسان در نظام آفرینش یا بهتر بگوییم انسانشناسی مورد نظر اسالم معطوف میدارد زیرا ویژگیهای انسان از منظر انسانشناسی اسالمی آنگونه که پیشتر هم اشاره شد استکمال عز ت و کرامت آزادی عقالنیت و خودآگاهی انسان در مسیر تکامل نفسانی و ایمانی و روحانی وی مطرح شده است. امام باقر میفرماید: چون مؤمن با مؤمنی دست دهد پاک و بی گناه از یکدیگر جدا میشوند)مجلسی 0215 ج 75 ص 41(. معرفتشناسی اسالمی کسب معارف اولیه از طریق ابزار حس ی را تأیید میکند و ابزار حس ی انسان در تعامل رفتاری گفتاری و مشاهدهای با دیگران است که رشد مییابد و زمینه ادراک بهتر و بیشتر را میسر میسازد. حتی میتوان گفت که انسان در تعامل با نوع خود است که به معرفت به خویش پیمیبرد و همانگونه که در مبحث جهانبینی اسالمی مطرح کردیم این نوع معرفت مقدمه معرفت االهی است. پس نتیجه میگیریم که در تعلیم و تربیت اسالمی از همان لحظات اولیه زندگی کودک زمینههای رشد فراگیر او را مدنظر قرار میدهد و شرایطی را توصیه میکند که چنانچه مدبرانه و آگاهانه به آنها پرداخته شود انسانهایی با جهانبینی االهی که عشق به کمال و شوق وصال به منبع فیوضات خداوند تمام وجودشان را پرمیکند به جامعه بشری عرضه خواهد کرد.)پاک نیا 0580 ص 54 (.

50 / 22 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 آیا تعلیم وتربیت اسالمی امام باقر)ع( یم داد روش تربیتی: تواند تاثیر براصالح رفتار و منش فردی را تغییر 1- اسوهسازی: در این روش مربی میکوشد نمونه رفتار و کردار مطلوب را عملل در معرض دید متربی قرار دهد و بدینگونه موقعیت اجتماعی او دگرگون کند تا او به پیروی پردازد ومطابق با ان عمل نمونه در خویشتن پدید آورد. امام باقر میفرماید: تو را به پنج چیز سفارش میکنم: اگر مورد ستم واقع شدی ستم مکن اگر به تو خیانت کردند خیانت مکن اگر تکذیبت کردند خشمگین مشو اگر مدحت کنند شاد مشو و اگر نکوهشت کنند بیتابی مکن.)مجلسی 0214 ج 75 ص )067 آنچه از سیرة تربیتی فهمیده میشود نقش تربیتی عام و خاص حضرت است بدین معنا که کلیه رفتارهای امام به دلیل الگو بودن برای عموم مردم کارکردی آموزشی و تربیتی داشته از لحاظ اخالقی اجتماعی سیاسی اقتصادی و معیشتی و حتی نظامی الهامبخش رفتار عموم مردم بوده است. در این تعبیر حالت یا نقش تربیتی عام داشته است و دارد. اما منظور از جنبههای خاص تربیتی آن بخش از سیرة امام مورد نظر است که اختصاصا برای تربیت و تغییر در رفتار و اخالق و نگرش افراد در وضعیت ویژه تربیتی تعریف شده است.)شکوهی 0574 ص 005 (. 2- بیان مهر و قهر: به زبان آوردن مهر به طوری که آگاهاندن دوستان از محبت درونی به آنها موجود است و قهر به زبان آوردن قهر ترس از حرمان را در مخاطبی که دلبسته است دامن میزند و همین ترس عامل بازدارنده نیرمندی است که تخطی را مهار میکند. امام باقر میفرماید: تواضع راضی بودن به نشستن در جایی است که کمتر از شانش باشد و اینکه به هر کس رسیدی سالم کنی و جدال را هر چند حق با تو باشد ترک کنی.)مجلسی 0215 ج 75 ص 081(. امام باقر میفرمایند: سخن نیک را از هر کسی هر چند به آن عمل نکند فرا گیرید.)مجلسی 0215 ج 75 ص 071(. طور کلی تربیت امری متناظر بر اهدافی از پیش تعیین شده است و مجموعه فعالیتهایی را شامل میشود که با طرح و برنامه و خط مشیهایی معی ن محتوایی که مطلوب و متناسب با حال و وضع متربی باشد و آثار مطلوبی بر رفتار کردار اخالق شناخت و نگرش وی پدید آورد از طرف افرادی که مربی نامیده میشوند. امام باقر میفرماید: سه خصلت است که دارنده اش نمیمیرد تا عاقبت شوم آن را ببیند: ستمکاری از خویشان بریدن و قسم دروغ که نبرد با خداست)کلینی 0214 ج 75 ص 072 (. بنابراین زمانیکه متولیان تربیت را به لباس و وجهه کودکی درآمدن و با کودکان از طریق بازی و ابراز محبت ارتباط برقرار کردن توصیه میفرماید در واقع توجه ما را به روشهای بنیادی جامعهپذیری انسان بدون تعامل با دیگران از فیض رشد و کمال باز میماند. 4- عطا و حرمان: این روش آن است که محبت یا عدم محبت را در کسوت کردار نمودار میسازد در قالب بیان ابراز محبت هنگامی که جامه عمل بپوشد به صورت هدیه و هبه به کسی ومنع محبت به طریق

51 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 25 محروم ساختن او از انچه به وی ارزانی شده بود نمودار میشود. امام باقر میفرماید: شخص حریص به دنیا مانند کرم ابریشم است که هر چه بیشتر ابریشم به دور خود می تند راه بیرون شدنش را دورتر و مشکلتر میکند تا اینکه از غم و اندوه بمیرد.)کلینی ج 0214 ص 4 506(. 3 -تکلیف به قدر وسع: برطبق این روش چون افراد از حیث فهم و عمل دارای وسعهای مختلفی هستند مربی باید در مواجهه با متربی چیزی بگوید که در طاقت فهم او باشد و چیزی بخواهد که در طاقت عملی او باشد. خداوند خود این روش را به کار برده و از مردم همانقدر طلب کرده که به آنها داده است. الیکلف اهلل نفسا اال ماآتاها. انبیا هم چنین روشی داشتند. امام محمد باقر علیه السالم میفرمایند: نهایت کمال فهم در دین و صبر بر مصیبت و اندازهگیری در خرج زندگانی است.)مجلسی 0214 ج 75 ص 074 (. مربیان و والدین موفق در جهاد مقدس تربیت بیش از آن که به گفتار دعوت به نیکی کنند با عمل صالح دعوت کردهاند پیش از آن که سخن بگویند عمل نمودند پیش از آن که به تربیت دیگران اقدام کنند به اصالح خویش پرداختند بنابراین والدین که خود اولین مربیان فرزندان هستند میبایست با زبان عمل با فرزندانشان سخن بگویند. فرزندان باید در عمل ببینند که والدین به آنچه میگویند پای بند هستند و خود عمل میکنند و گفتارشان با عملشان مطابقت دارد. به نظر میرسد که اساسی ترین عامل تربیتی معصومان علیهم السالم و در واقع مهمترین راز موفقیتشان در تربیت فرزندان همان تربیت با عمل و پای بندیشان به آنچه میگفتند بوده است و این شیوه در سیره تربیتی امام باقر)ع( نیز کامال آشکار است فرزندان آن حضرت با دیدن اعمال پدر برای انجام اعمال صالح و رفتار درست الگو میگرفته و به راز بندگی خداوند دست مییافتند و تبیین ارتباط مفهومی سیرة تربیتی امام باقر و سایر مفاهیم تربیتی مطرح شده در این مطالعه با مبانی هستیشناسی و انسانشناسی بهطور کلی آنچه از سیرة آن بزرگوار درباره روشهای تربیتی کودکان فهمیده میشود آن است که افزون بر موعظه به کارگیری اصولی چون ترغیب و ترهیب ارشاد و راهنمایی تذکر و عادت دادن کودکان به انجام فرایض و درونیسازی ارزشها و آداب و مهارتهای اجتماعی نیز مورد نظر حضرت بوده است و مربیان افزون بر والدین و معلمان و سایر متولیان در تربیت به استفاده از آنها توصیه شدهاند. آیا تعلیم و تربیت از دیدگاه امام محمد باقر)ع( میتواند جریان و مراحل بالندگی رشد فردی را برآورده سازد روش تربیتی: 1- یادآوری نعمتها: در این شیوه کوشش بر آن است که آدمی با خود روبرو شود و به خود بنگرد و درباره نعمتهای که به او رسیده فکر کند و شکر به جای آورد. امام باقر میفرماید: افزایش نعمت از جانب خداوند قطع نمیشود مگر اینکه شکر از جانب بندگان قطع گردد)مجلسی 0215 ج 68 ص 52(.

52 ص 05 / 28 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز مشاهده و تجربه و تعقل: طبق مبنای اندیشهورزی همه انسانها درگیر تفکرند اما آنچه مطلوب است تفکر هدایت شده است که همسنگ)تعقل( میباشد. هرگاه تفکر و تعقل به نحو مترادف به کار روند مقصود همین)تفکر( هدایت شده است. تعقل پویش فکری انسان را از لغزشگاهها مصون میدارد و آن را کمک میکند تا به حقیقت هستی خداوند هدایت یابد. قرآن میآموزد که عقل جز بر بستر علم نمیروید)باقری 85.)005»وما یعقلها اال العالمون «مشاهده و مطالعه طبیعت از اموری است که به انسان قدرت شناخت علمی میبخشد و او را برای تصرف در طبیعت آماده میسازد. تجربه اندوزی هم از روشهای پرورش اندیشه است و ذهنی که خالی باشد نمیتواند حکمی را بدون اشتباه حضرت علی علیه السالم می فرماید عقل استعدادی است که بواسطهی علم و تجربه زیاد میشود)تمیمی امدی 0580 ص 67(. امام باقر میفرماید: پیوند با خویشان عملها را پاکیزه مینماید اموال را افزایش میدهد بال را دور میکند حسرت آخرت را آسان مینماید و مرگ را به تاخیر میاندازد)مجلسی 0215 ج 70 ص 000(. 4- ابراز توانایی: در این روش مربی باید زمینههای بروز استعدادها را در متربی ایجاد کند شرط عزت درونی است که فرد خود را کارامد ببنید و این کار آمدی باید معطوف به خدا باشد)توانایی انسان( امام باقر میفرماید: از سستی و بی قراری بپرهیز که این دو کلید هر بدی میباشند کسی که سستی کند حقی را ادا نکند و کسی که بی قرار شود بر حق صبر نکند)مجلسی 0215 ج 75 ص 075(. و در نظام اسالمی کوشش در جهت تشخیص و شناسایی نیازهای جامعه در همه زمینهها و کسب دانش و آگاهیهای الزم و انجام دیگر مقدمات به منظور رفع این نیازها چنان اهمیتی دارد که از آن به صورت تکلیف شرعی نام میبرد)شکوهی 0582 ص 4 28(. بنابراین تعلیم و تربیت باید بر شناخت و تبیین ارزشهای زندگی گروهی در ابعاد اجتماعی اقتصادی سیاسی و فرهنگی و نیز بر ایمان قلبی به این ارزشها مبتنی باشد و افراد را در عمل هماهنگ با این علم و ایمان در جهت تشکیل خانواده و امت اسالمی سوق دهد)همان(. 3. تمرین تکرار و عادت دادن: عادت نقش عمدهای در یادگیری دارد کودک ابتدا رفتاری را دیده و انجامش میدهد و تکرارش میکند و بصورت عادتی برای او در میآید. سخن گفتن راه رفتن و غذا خوردن نمونههایی از عادات هستند. حضرت علی)علیه السالم(: عادت سرشت و طبیعت دوم انسان است قرآن می فرماید: وامر اهلک بالصلوه و اصطبر علیها)طه /054( ایستادگی و پافشاری بر نماز سبب میگردد تا به صورت یک عادت خوب فردی در خانواده درآید. اسالم با عادت بد مقابله نموده و از تکرارش جلوگیری نموده و از دو روش بهره جسته اوال روش فوری مانند عادت بدی چون بتپرستی زنده به گورکردن دختران دروغ و... ثانیا روش تدریجی در مورد عاداتی که

53 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 23 اجتماعی بوده و با احوال اقتصادی اجتماعی مردم آمیخته شده به زمان طوالنی برای رفعش نیاز بوده است مثل تحریم ربا)باقری 0585 ص 85 (. قال امام باقر)علیه السالم(می فرماید: الص اله ع م ود الد ین م ث ل ها ک م ث ل ع م ود ال ف س طاط إذا ث ب ت ال ع م ود ث ب ت اال و تاد و اال ط ناب و إذا مال ال ع م ود و ان ک س ر ل م ی ث ب ت و ت د و ال ط ن ب. فرمود: نماز ستون دین است و مثالش همانند تیرک و ستون خیمه مىباشد که چنانچه محکم و استوار باشد میخ ها و طنابهاى اطراف آن پا بر جا خواهد بود ولى اگر ستون س ست یا کج باشد میخها و طنابهاى اطراف آن نمىتواند پا برجا باشد)کلینی 0214 ج 0 ص 022 (. تواضع راضی بودن به نشستن در جایی است که کمتر از شانش باشد و اینکه به هر کس رسیدی سالم کنی و جدال را هر چند حق با تو باشد ترک کنی)مجلسی 0215 ج 75 ص 099 (. خانواده به عنوان اولین و پایدارترین نهاد جامعه بیشترین اهمیت را در شکلگیری شخصیت و روحیات فردی اعضای آن برعهده دارد و بزرگترین نقش را در سالم سازی جامعه ایفا میکند. بنیان خانواده برپایه محبت اعضا به یکدیگر بنا نهاده شده است خانواده اهمیت فوق العادهای در رشد کودک دارد. فقدان خانواده اثر منفی در طفل بجا میگذارد. خانواده نباید به هیچ وجه از تربیت کودک غافل بماند. نه بدین دلیل که بعنوان یک انجام وظیفه است بلکه به اینکه بدون حضور خانواده و احساسات عالی پرورش نمی یابد. وشاید اهمیت نقش خانواده را از ارتباط والدین و فرزندان به عنوان یک عامل مهم تعیین کننده سالمت فرزند و خانواده میباشد به گونهای که می توان محبت را مهم ترین عامل در بهداشت و سالمت روحی» ثالث لم یجعل اهلل عز و جل الحد فیهن رخصة: اداء االمانة الی البر و الفاجر و و الوفاء بالعهد للبر و الفاجر و بر الوالدین برین کانا او فاجرین سه چیز است که خداوند اجازه ترک آنها را به هیچ کسی نداده است: ادای امانت به نیکوکار و بدکار وفای به عهد برای نیکوکار و بدکار و نیکی به پدر و مادر چه نیکوکار و چه بدکار.)ابن واضح 0216 ص 95 ( )امام باقر علیه السالم( فرموده اند: «من بر والدیه طوبی له زاد اهلل فی عمره» خوشا بر حال کسی که به پدر و مادر خود نیکی کند چرا که خداوند بر عمر او میافزاید.)ابن شعبه حرا نی 4104 ص 458(. و در قلمرو روابط فرد با جامعه گام اول آشنایی با مفاهیم گوناگون زندگی گروهی مزایا و محدودیتهای زندگی اجتماعی شناخت گروههای اجتماعی و ارزشها معیارها و قوانین حاکم بر آنها از دیدگاه اسالم و کشف درک و دریافت اصول تشکیل و تداوم و اعتالی جوامع بشری نظیر تعاون برابری برادری آزادی استقالل و... خواهد بود)شکوهی 0582 ص 4. 28(. و لذا هدف از تعلیم و تربیت از دیدگاه روسو حفظ طبیعت فطرتا نیک و آزاد کودک در برابر فساد محیط اجتماعی است. بهنظر او تربیت درست تربیت منفی است یعنی برای اینکه طبیعت بتواند آزادانه رشد کند باید کودک را از جامعه دور نگه داشت تا به سن عقل برسد)کاردان 0580 ص 058 (. و در پایان شرافت انسانی باروری خرد و اندیشه

54 / 24 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 بزرگواری و سروری آدمی در سایه تربیت صحیح بدست میآید. و انسان با رعایت مضامین تعلیم و تربیت امام به نقطه اوج نیازها تربیتی نائل شود. نتیجه گیری عصر کنونی را عصری میدانند که هدف تعلیم و تربیت یا تدریس تنها انتقال میراث فرهنگی و تجارب بشری به نسل جدید نیست بلکه رسالت آموزش و پرورش ایجاد تغییرات مطلوب در نگرشها شناختها و در نهایت رفتار انسانهاست در چنین وضعیتی باید بدنیال تعلیم و تربیت واقعی با همکاری خانه و مدرسه بود. انسان موجودی است اجتماعی که در بستر اجتماع به رشد و شکوفائی می رسد و برای احساس توفیق در زندگی اجتماعی خویش نیازمند بکارگیری مهارتهایی است که توانایی برقراری رابطة سازگارانه و سازنده از مهمترین آن مهارتها محسوب میگردد. فرد ماهر در برقراری رابطه با اطرافیان نه تنها احساس شادکامی میکند بلکه در حل مسائل و مشکالت پیش رو نیز احساس کارآمدی بیشتری خواهد داشت آموزش و پرورش در تحکیم و تقویت این فرایند به او کمک میکند تا عوامل مؤثر از قبیل منطق تفکر مهارتهای اجتماعی خالقیت و انتقاد در وی نهادینه شود)- Georget1983,PP (. مبانی فلسفی از دیرباز به دلیل اهمیت قضایای فلسفی در روش و رویکرد فیلسوفان پیامدهای جدی را برای حیات آدمی و به طور ویژه برای تعلیم و تربیت داشته است. در واقع ترکیب»فلسفه«و»تعلیم و تربیت«فرصتی برای نظام آموزشی است چراکه فلسفه یک حوزه نظری و تئوری محض است و تعلیم و تربیت یک حوزه کاربردی و عملی است و کنار هم قرار گرفتن این دو در تعیین مسیر رشد و تعالی هر جامعهای نقش برجستهای را ایفا نماید. از زمانی که آدمی به اندیشهی منظم و منسجم پرداخته است به نحوی در پی پاسخ به مسائل آموزش و پرورش بهمعنای عام آن نیز بوده و دیدگاههایی در این باب نیز داشته است. تا آنجا که بر صاحبنظران تاریخ اندیشههای تربیتی محرز شده است حال که بشر در دوره ای زندگی می کند که به عصر اطالعات و ارتباطات مشهور است. جایگاه نقش و وظیفه آموزش و پرورش ایجاب می کند که خود را با این دوره و تغییرات آن هماهنگ کند. و ساختار برنامه و نحوه تعامل و آموزش خود را بر پایه اصول این عصر دوباره باز تعریف کند و در جهت هر چه فراگیرتر شدن این اصول و آماده کردن افراد جامعه برا ی زندگی در این عصر تالش نماید منابع غنی اسالمی و کالم بزرگان و ادمه اطهار)ع( منابع گرانبهایی هستند که باید در تدوین داللتهای تربیتی مورد توحه قرارگیرند که در این پژوهش با تکیه بر گوشه ای علم امام محمد باقر)ع( داللت های تربیتی را در باب کمک در روند بهبودی زندگی فردی در سبک زندگی اسالمی ارائه نمودیم و مشخص گردید که از دید ایشان امام باقر)ع( خانواده را به عنوان اولین و پایدارترین نهاد جامعه بیشترین اهمیت را در شکل گیری شخصیت و روحیات فردی اعضای آن برعهده دارد و بزرگترین نقش را در سالم سازی جامعه ایفا می کند خانواده اهمیت فوق العادهای در رشد کودک دارد. فقدان خانواده اثر منفی در طفل بجا می گذارد. خانواده نباید

55 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 21 به هیچ وجه از تربیت کودک غافل بماند. نه بدین دلیل که بعنوان یک انجام وظیفه است بلکه به اینکه بدون حضور خانواده و احساسات عالی پرورش نمی یابد. فهرست منابع و مآخذ منابع فارسی قرآن کریم نهج البالغه

56 ع) / 22 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 بازرگان عبدالعلی 0578 متدلوژی تدبر در قرآن نشر تار ص باقری خسرو 0568 نگاهی دوباره به تربیت اسالمی تهران نشر سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش. پاک نیا عبدالکریم 0580 سیره تربیتی امام باقر شهریور و مهر 80 نشر مبلغان ش 55 ص شاتو ژان مربیان بزرگ ترجمه غالمحسین شکوهی تهران نشر دانشگاه تهران. 09 تا 51. شیروانی علی 0587 رساله حقوق امام سجاد علیه السالم شرح نراقی)مترجم( نشر دارالفکر ص 62. شریعتمداری علی اصول و فلسفه تعلیم وتربیت نشر امیرکبیر چاپ اول. شعارى نژاد على اکبر 0581 مبانی روان شناسی تربیت و تدریس)آموزش - پرورش( محمدحسین خسروانی)ویراستار( نشر اطالعات تهران ص شکوهی غالمحسین مبانی و اصول آموزش و پرورش آستان قدس رضوی چاپ اول. شکوهی غالمحسین تعلیم و تربیت و مراحل آن آستان قدس رضوی چاپ سیزدهم. مطهری مرتضی 0575 تعلیم و تربیت در اسالم چاپ بیست و سوم: ناشر: انتشارات صدرا 4. مجلسى محمد باقر 0215 ق بحار االنوار بیروت مؤسسة الرسالة ج 4 ص 516. جعفری محمدتقی 0578 شناخت انسان در تصعید حیات تکاملی نشر فرهنگ تهران ص 86. جوادی آملی عبداهلل 0585 تفسیر موضوعی قرآن مجید نشر سیمرغ ج 4 ص درسهایی از مکتب اسالم امام باقر)سیره پیشوایان شناخت مختصری از زندگانی امام باقر( ) ناشر آل البیت قم شماره 6 ص طباطبائی عالمه محمد حسین 0565 تفسیر المیزان ترجمه غالمرضا خسروی حسینی جلد اول نشر دفتر انتشارات اسالمی)وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم( ص 076. کاردان علیمحمد 0580 سیر آرا تربیتی درغرب سمت تهران ص هری شفیلد 0578 کلیات فلسفه آموزش و پرورش ترجمه دکتر سرمد نشرسمت ص 25. نادی محمد علی 0585 تعلیم وتربیت در اسالم نشر گروه روانشناسی امور تربیتی دانشگاه تهران ص 50. هوشیار محمدباقر 0555 اصول آموزش و پرورش دانشگاه تهران چاپ سوم جلد اول ص 9. الکلینى محمدبنیعقوب 0214 ق اصولکافى قم انتشارات اسوه ج 4 کتاب الحجة. االربلى على بنعیسى 0580 کشفالغمه ه". قتبریز مکتبه بنی هاشم ج 4 ص 549. حرانى ابن شعبه عن آل الرسول فوریه 4104: تحف العقول مؤلف: قرن چهارم زبان: عربى تعداد جلد 0 ناشر: جامعه. حسن اطبرسی ابونصر حسن بن فصل 0586 مکارم الخالق مترجم رحیمیان محمد حسین ناشر شریعت تهران.

57 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 22 سیوطى سابق الدین الخضیری عبدالرحمن بن الکمال ابی بکر بن محمدجال الدین سیوطی ه.ق تدریبالراوى بیروت دارالکتاب العربى ه" ج 4 ص 0. مسعودى علی بن حسین 554 هجری 0219 مروج الذهب بیروت داراالندلس ج 5 ص 075 و 084. قرشى باقرشریف 0215 ق حیاةاالمام محمدالباقر نجف ناشر مطبعةالنعمان علیهالسالم. نوری الطبرسی میرزا حسن 0205 ق مستدرک الوسایل 0205 ق ناشر موسسه آل البیت قم اال حیات الترات ص 592. مهرمحمدی محمود ) 0589 ( تبیین چرخش زیباشناسانه در تعلیم و تربیت و درس های خرد و کالن برای بهبود کیفیت آموزش با الهام از عالم هنر مقاله علمی پژوهشی فصلنامه تعلیم و تربیت شماره 015. سخنرانی مقام معظم رهبری 0565/7/40. بهشتی سعید.) 0589 (. تأمالت فلسفی در تعلیم و تربیت تهران: مؤسسه نشر و تدوین بین الملل. باقری خسرو ) 0587 (. درآمدی بر فلسفه تعلیم و تربیت جمهوری اسالمی ایران جلد اول تهران انتشارات علمی و فرهنگی. بازرگان زهرا) 0586 (. تغییر و نوآوری در مدرسه. تهران: انتشارات انجمن اولیا و مربیان. شکوهی غالمحسین) 0568 (. تعلیم و تربیت و مراحل آن. مشهد: آستان قدس رضوی. گوتک جرالد ال) 0585 (. مکاتب فلسفی و اراء تربیتی ترجمه محمد جعفر پاک سرشت تهران: نشر سمت. میاالره گاستون.) 0571 (. معنی و حدود علوم تربیتی تهران: انتشارات سمت

58

59

60

61 رابطه هوش معنوی با انگیزه پیشرفت در دانشآموزان دکتر مهدیه صالحی)دانشگاه آزاد تهران مرکزی( شفیقه داودی)کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی از دانشگاه آزاد تهران مرکزی( چکیده: هدف این پژوهش تعیین رابطه هوش معنوی با انگیزه پیشرفت در دانش آموزان بود روش تحقیق حاضر همبستگی است. جامعه آماری 544 دانش آموز پایه چهارم دختر و پسر که دریکی از مدارس شهر تهران مشغول به تحصیل بوده اند که با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه مورگان به روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند براین اساس آزمونهای هوش معنوی کینگ 4118 و انگیزه پیشرفت هرمس) 0977 ( بر روی دانشآموزان اجرا شد برای تحلیل آماری دادهها از ضریب همبستگی پیرسون تی تست دومتغیره)گروههای مستقل( و رگرسیون استفاده شد. نتایج تحقیق وجود رابطه معنی دار بین انگیزه پیشرفت و وهوش معنوی در دانشآموزان رابطه معنی وجود دارد) %451 = r (. و خالصه تحقیق پژوهش با توجه به تی تست مستقل نشان می دهد تفاوت میانگین نمره هوش معنوی در دوگروه دانش آموز)دختر و پسر( از لحاظ آماری معنی دار نیست بنابراین نمره هوش معنوی در هر دو گروه یکسان است. تفاوت میانگین نمره انگیزه پیشرفت در دو گروه دختر و پسر از لحاظ آماری معنی دار است. بنابراین نمره انگیزه پیشرفت دختران باالتر از پسران می باشد. واژههای کلیدی: هوش معنوی انگیزه پیشرفت مقدمه: مفهوم کلی انگیزه: متغیری فراگیر در روانشناسی است که بر انواع مختلف فعالیتهای انسان تاثیر میگذارد که با حصول آگاهی از اثر بخش بودن شخص روی فعالیتهایی که برای فرد اهمیت دارد برآورده می شود. این انگیزه با اهداف ویژه ای چون طرح ریزی تالش کوشش پیشرفت و احساس خود ارزشمندی در ارتباط است)دی چارم 0978 مایر 0985 نورتین 0985 به نقل از خوانساری 0575(. 2 در سالهای اخیر طرحهای متعدد پژوهشی برای درک نقش انگیزش در موقعیتهای یادگیری و تدریس ارائه شده است. موضوع سنجش انگیزش برای پژوهشگران و کاربران که به درک عمل فرایندهای 1-Decharme 2- Mair 3-Nurthin 4 - Motivation

62 / 14 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز انگیزشی و روشهای افزایش انگیزش دانش آموزان سرو کار دارند حائز اهمیت است)پنتریج و شانک 4114 شهر آرا 0585(. به موزات کارهای مک کللند جان اتکینسون یک نظریه جامع ارائه کرد بنابر نظریه اتکینسون در شرایط به وجود آمده برای پیشرفت افرادی که با انگیزههای موفقیت یا شکست بر انگیخته شده باشد کنشهای مختلفی از خود بروز میدهند)هومن و عسگری 0579( روانشناسان مشهوری مانند ویلیام جیمز )0914( و کارل یونک )0969( و گوردون آلپورت )0951( از تجربههای دینی و مطالعه این تجربهها سخن گفتهاند با این حال برای مدتهای طوالنی مطالعه دین و معنویت در روانشناسی مورد توجه چندانی قرار نگرفته است. پارگامنت و ساندرز) 4117 ( دلیل این مسئله را اینچنین مطرح میکنند. در قرن بیستم روانکاری و رفتارگرایی دو رویکرد غالب در روانشناسی بوده اند و این دو دیدگاه نیز تجربه دینی را نادیده میگرفتهاند. روانشناسی قرار نگرفت)نقل از رجائی 0587(. بنابراین مطالعات دین و معنویت مورد توجه 5 هوش معنوی مستلزم تواناییهایی است که از چنین موضوعات معنوی برای تطابق و کنش اثر بخش و تولید محصوالت و پیامدهای با ارزش استفاده می- شود)ایمونز 0999(. مردم در حال حاضر به تنوع گستردهای از آموزههای معنوی دسترسی دارند و رسیدن به آن نیاز به انتخاب عاقالنه و اجتناب از بعضی از اعمالهای فریبندهای و خطاهای حسی و معنوی دارد) هب نقل از کشمیری و عرب احمدی 0586(. عالوه بر این بعضی از روان درمانگران سعی کردهاند تا از مذهب و معنویت در درمان اختالالت روان شناختی استفاده کنند)پارگامنت 4117 رجائی 0587( افرادی که هوش معنوی باالتری دارند ظرفیت تعالی داشته و تمایل بسیار باالیی نسبت به هشیاری دارند آنان این ظرفیت را دارند که بخشی از فعالیت روزانه خود را به اعمال روحانی و معنوی اختصاص بدهند و فضائل مانند بخشش سپاسگذاری فروتنی اخالص... از خود نشان دهند.)غباری بناب و همکاران 0586(. در دو دهه اخیر مطالعه موضوعات معنوی و مذهبی به طور فزایندهای مورد توجه روانشناسان قرار گرفته است) قن ل از علی دادی طائمه 0591(. اگرچه انگیزه پیشرفت نقش محوری در یادگیری دانشآموزان دارد اما به دالیلی ممکن است تحت ثاثیر عواملی آسیب ببیند و عملکرد آنان را تحت تأثیر قرار دهد از قبیل جو عاطفی مدرسه کالس درس معلمان و دبیران ساختار کالس درس اهداف و روشهای تدریس از مهمترین این عوامل به شمار میروند.)سیف 0579(. برخی نیز فقدان باورهای دینی را علت بیماریهای روانی دانسته و در درمان اختالالت روانی از رهنمودهای معنوی استفاده میکنند)مترجم توکلی 0580 )با توجه به اهمیت معنویت که در نظام تحول بنیادین آموزش و پرورش پایه و اساس برنامههای آموزشی و 1 - Pintrich&Shunk 2 -william james 3- Carla. jung 4-Gorbam Allport 9-Spritual intelligence

63 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 11 تربیتی قلمداد شده است. بررسی این متغیر با انگیزه پیشرفت دانشآموزان میتواند فواید علمی و عملی بسیار زیادی برای دست اندر کاران تعلیم وتربیت داشته باشد. روش تحقیق: این تحقیق از نظر هدف کاربردی است و از لحاظ روش از نوع تحقیقات همبستگی است. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشآموزان دختر و پسر پایه چهارم)پیش دانشگاهی( دبیرستانهای دولتی و غیرانتفاعی رشتههای نظری)ریاضی تجربی انسانی( است که در سال تحصیلی) 90-91( در یکی از مدارس شهر تهران مشغول تحصیل میباشند. در این تحقیق از روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای استفاده شده است حجم جامعه حجم مورد بررسی برابر با است که از این تعداد پسر دختر میباشد. بنابراین حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان برابر 582 نفر خواهد بود که به منظور جلوگیری از ریزش احتمالی و تاثیر آن بر پژوهش حجم نمونه تا 611 نفر افزایش داده شد و در نهایت 544 نفر مورد ارزیابی قرار گرفت. در قسمت توصیف دادهها و اطالعات گردآوری شده روشهایی که بر حسب ویژگیهایشان در فرضیه مورد استفاده قرار گرفتند عبارتند از: شاخصهای گرایش به مرکز و پراکندگی و نیز توزیع فراوانی متغیرهاست. روشهای آمار استنباطی: در این بخش با توجه به فرضیههای پژوهش از روش ضریب از روش ضریب همبستگی پیرسون و تی تست دو متغیره استفاده شده است. ابزارهای اندازهگیری: پرسشنامه سنجش هوش معنوی: کینگ بر اساس نظریه خود پرسشنامه خودسنجی هوش معنوی را تهیه کرد. این پرسشنامه دارای 42 عبارت است و تواناییهای مربوط به هوش معنوی را در چهار بعد اصلی ارزیابی میکند. شامل چهار توانایی تفکر انتقادی وجودی تولید معنای شخصی آگاهی متعالی و بسط هوشیاری است آزمودنی باید در مقیاس 5 درجه ای لیکرت میزان موافقت با مخالفت خود با هر یک از عبارات پرسشنامه را مشخص کند. کینگ ضریب آلفای کرونباخ کل این آزمون را 1/94 و ضریب آلفای زیر مقیاسهای آن را بدین شرح گزارش کردهاند: تفکر انتقادی وجودی = 1/78 تولید معنای شخصی =1/78 آگاهی متعالی = 1/87 و بسط هوشیاری = 1/90 اعتبار همگرای پرسشنامه خود سنجی هوش معنوی از طریق همبستگی نمره آن با چند پرسشنامه از جمله تجارب عرفانی جهتگیری مذهبی و هوش هیجانی که به ترتیب 1/26 1/28 1/65 شده است به تایید رسیده است. پرسشنامه انگیزه پیشرفت هرمنس:

64 / 12 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 پس از اجرای آزمایش و تجزیه و تحلیل سواالت و محاسبه همبستگی یک یک سواالت با کل آزمون 41 سوال به عنوان پرسشنامه نهایی انگیزه پیشرفت انتخاب شد پرسشنامه نهایی تنها بر اساس 9 ویژگی ساخته شد. سواالت پرسشنامه به صورت جمله ناتمام بیان شده و به دنبال هر جمله چند گزینه داده شده است. برای محاسبهی پایانی آن از دو روش محاسبهی آزمون کرونباخ و آزمون مجدد استفاده شده است به این صورت که ضریب پایایی محاسبه شده برای پرسشنامه به میزان 1/82 به دست آمده و با استفاده از روش آزمون مجدد در مطالعه اصلی پرسشنامهها بعد از گذشت سه هفته مجددا به دانشآموزان داده شد و ضریب پایایی به دست آمده در حدود 1/84 گزارش شد)ساجدیان 0589(. هرمنس) 0977 ( ضرایب همبستگی هر گونه را با انگیزش پیشرفت محاسبه کرد و آزمون را دارای اعتبار دانست ضرایب همبستگی در دامنهای بین 1/51 الی 1/57 بود. قائمی پیر بلوطی) 0572 ( در یک نمونه 574 نفر از دانشآموزان مدارس راهنمایی ضریب آلفا برای 49 گونه پرسشنامه را برابر 1/82 و با استفاده از روش بازآزمایی برابر با 1/84 به دست آورد)نقل از عادالنی 0591(. آمار توصیفی: جنسیت جدول 1 درصد فراوانی فراوانی جنسیت مونث مذکر جمع همان طور که مالحظه می شود درصد دانش آموزان دختر هستند گروه مناطق جدول 2 معرف فراوانی درصد فراوانی غرب شمال مرکز مناطق شهر تهران 4 5 6

65 بررسی تاثیر بسته بندی محصوالت آرایشی و بهداشتی بر رفتار خرید مصرف کنندگان / 12 8 شرق جنوب جمع همان طور که مالحظه می شود 1/41 آزمودنیها از منطقه 5 شمال تهران هستند. گروه مناطق به تفکیك جنسیت جدول 4 جنسیت مناطق معرف فراوانی مونث غرب شمال مرکز شرق جنوب مذکر غرب شمال مرکز شرق جنوب همان طور که مالحظه می شود بیشترین آزمودنیها در منطقه 6 یعنی مرکز شهر تهران 57 نفر دختر بودند و بیشترین آزمودنیها در منطقه شمال تهران 50 نفرپسر بودند. آمار استنباطی: جدول 3 سطح معنی داری مجذور ضریب ضریب همبستگی متغیرها همبستگی 0P< انگیزه پیشرفت و هوش معنوی

66 / 12 پژوهشهای جدید در مدیریت و حسابداری سال سوم شماره هفتم پاییز 5331 نتایج حاصل از ضریب همبستگی پیرسون نشان میدهد رابطه ی بین دو متغیر انگیزهی پیشرفت و هوش معنوی در دانش آموزان از لحاظ آماری معنی دار است. بین دو متغیر 5 صدم واریانس مشترک وجود دارد. با افزایش هوش معنوی نمرهی انگیزه ی پیشرفت کارآمدتر می شود. نمودار 3 آیا بین انگیزه ی پیشرفت در دانش آموزان دختر و پسر تفاوت وجود دارد سطح معنی T داری جدول 5 درجه ی تفاوت میانگین ها میانگین گروهها آزادی P< دانش اموزان مونث دانش آموزان مذکر نتایج حاصل از اجرای آزمون تی مستقل نشان داد تفاوت میانگین نمره انگیزه ی پیشرفت در دو گروه دانش آموزان مونث و مذکر از لحاظ آماری معنادار است. بنابراین نمره ی انگیزه ی پیشرفت در گروه دانش اموزان مونث باالتر از دانش اموزان مذکر است. آیا بین هوش معنوی در دانش آموزان دختر و پسر تفاوت وجود دارد جدول 6